Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, sự xuất hiện của các ban nhạc hoàn toàn do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra đang làm xáo trộn thị trường âm nhạc trên các nền tảng phát nhạc trực tuyến. Sự kiện này báo hiệu một kỷ nguyên mới, nơi công việc dành cho các nhạc sĩ trở nên khan hiếm hơn bao giờ hết. Nhiều bản nhạc do AI tạo ra đã đạt được thành công lớn, chẳng hạn như nhạc rock mang âm hưởng thập niên 1970 của Velvet Sundown và dòng nhạc đồng quê của Aventhis và The Devil Inside, với hàng triệu lượt nghe trên Spotify. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa rõ ai là người đứng sau các bản nhạc này.
Đến thời điểm hiện tại, chỉ có nền tảng phát nhạc trực tuyến Deezer của Pháp công khai gắn nhãn cho các ca khúc được tạo ra hoàn toàn bằng AI. Điều này đặt ra câu hỏi về tính minh bạch và công bằng trong việc sử dụng AI trong ngành âm nhạc. Nghệ sĩ kiêm nhà sản xuất âm nhạc từng đoạt giải Oscar Leo Sidran cho rằng sự trỗi dậy của AI có thể là kết quả của sự sáo rỗng và công thức hóa của nhiều dòng nhạc hiện đại.
Ngược lại, nhà sản xuất kiêm nhạc sĩ Yung Spielburg tin rằng âm nhạc do con người tạo ra vẫn sẽ chiến thắng nếu khán giả thật sự lắng nghe và quan tâm tới thông điệp và cảm xúc của nghệ sĩ. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều người chỉ nghe nhạc cho có, như khi nấu ăn hay làm việc nhà, thì AI sẽ dần lấn át vì những sản phẩm này tiện lợi, chi phí rẻ và không cần trả tiền bản quyền.
Các chuyên gia âm nhạc cũng đưa ra cảnh báo về tương lai của ngành âm nhạc. Giáo sư Dennis DeSantis thuộc Đại học Rochester nhận định rằng các nền tảng nhạc số đang âm thầm lấp đầy danh sách phát bằng ‘nhạc tâm trạng’ do AI tạo ra và gán tên cho những nghệ sĩ mà chẳng ai tìm được thông tin. Đồng thời, nhạc nền do AI tạo ra ngày càng được sử dụng trong phim ảnh, quảng cáo, trung tâm thương mại, thang máy – nơi con người dần bị thay thế.
Cùng quan điểm, Giáo sư Mathieu Gendreau thuộc Đại học Rowan cho rằng AI xâm nhập ngành âm nhạc và sẽ không biến mất, điều đó khiến nghệ sĩ càng khó sống bằng nghề. Nghệ sĩ Sidran cũng thừa nhận rằng anh và nhiều người trong nghề đã chứng kiến lượng công việc giảm rõ rệt từ cuối năm ngoái, có thể do sự bùng nổ của AI.
Công nghệ từng giúp ngành âm nhạc thăng hoa, nhưng AI là một thách thức hoàn toàn khác, có thể xóa sổ cơ hội sống sót của phần lớn nghệ sĩ. Thị trường âm nhạc thế giới đang đứng trước một cuộc cách mạng mới, với sự tham gia của AI trong lĩnh vực sáng tạo âm nhạc. Các nghệ sĩ và chuyên gia trong ngành âm nhạc đang phải đối mặt với thách thức mới này và tìm ra cách thích nghi với sự thay đổi.
Trong đó, vấn đề bản quyền và sở hữu trí tuệ cũng trở thành một vấn đề đáng quan tâm. Khi AI tạo ra âm nhạc, ai sẽ là người sở hữu bản quyền của những tác phẩm này? Liệu có phải là người tạo ra AI, hay chính AI itself? Những câu hỏi này vẫn chưa có lời giải đáp rõ ràng.
Tuy nhiên, một điều chắc chắn là sự xuất hiện của AI trong ngành âm nhạc đã mở ra một kỷ nguyên mới, nơi mà con người và máy móc cùng tồn tại và phát triển. Các nghệ sĩ và chuyên gia trong ngành âm nhạc sẽ phải tìm ra cách tận dụng AI để tạo ra âm nhạc mới mẻ và sáng tạo, đồng thời bảo vệ quyền lợi và bản quyền của mình.