‘Bắt cóc online’ – chiêu lừa đảo mới nhắm vào học sinh, sinh viên giỏi công nghệ

Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đã lên tiếng cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành mục tiêu của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên thường sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế, khiến các em dễ dàng trở thành nạn nhân của kẻ xấu khi đối mặt với những tình huống giả mạo.

Ông Hiếu cho biết, trong khoảng một tháng gần đây, đã xảy ra nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’.

Khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Từ đó, các đối tượng lừa đảo thường yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội.

Thượng tá Hiếu cũng chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Ông Hiếu kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên.

Luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Ông Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Điều này sẽ giúp học sinh, sinh viên có thể nhận biết và phòng tránh những thủ đoạn lừa đảo tinh vi của kẻ xấu.

Để phòng tránh những vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’, các bậc phụ huynh và nhà trường cần có những biện pháp hữu hiệu. Trước hết, phụ huynh cần thường xuyên trò chuyện, chia sẻ với con cái về những vấn đề liên quan đến an toàn thông tin và kỹ năng sống số. Nhà trường cũng cần tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để tổ chức các buổi tuyên truyền, giáo dục về kỹ năng phòng tránh lừa đảo công nghệ cao.

Cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác phòng chống tội phạm, đặc biệt là các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng internet. Việc xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên là một giải pháp quan trọng để giúp các em có thể tố giác những hành vi lừa đảo của kẻ xấu.

Cuối cùng, học sinh, sinh viên cần tỉnh táo và cảnh giác trước những thủ đoạn lừa đảo của kẻ xấu. Khi gặp những tình huống bất thường, các em cần bình tĩnh, không hoảng loạn và tìm cách giải quyết vấn đề một cách sáng suốt.