Tây Bắc là vùng sản xuất nhiều loại cây ăn quả ôn đới và á nhiệt đới với số lượng lớn, bao gồm xoài, nhãn, mận, chanh leo, cam, chuối, bưởi. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu nông sản của vùng trong năm 2024 chỉ đạt khoảng 245 triệu USD. Sơn La là tỉnh có giá trị xuất khẩu nông sản cao nhất trong vùng, với 190 triệu USD, tiếp theo là Điện Biên với 22,4 triệu USD, Lai Châu với 6,5 triệu USD và Lào Cai với 25 triệu USD.

Lý do chính cho giá trị xuất khẩu nông sản còn hạn chế là do tỷ lệ chế biến sâu còn thấp, bao bì nhãn mác chưa đáp ứng yêu cầu thị trường và thiếu các liên kết hợp đồng bền vững giữa người sản xuất và doanh nghiệp. Để nâng cao giá trị cho sản phẩm, Sơn La đặt mục tiêu trở thành trung tâm chế biến nông sản của vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

Hiện tại, Sơn La có hơn 100.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó khoảng 85.000 ha là cây ăn quả. Tỉnh đã triển khai Nghị quyết 05-NQ/TW từ năm 2015 về phát triển nông nghiệp hàng hóa, hình thành các vùng chuyên canh xoài, nhãn, chanh leo, mận hậu…, tạo ra vùng nguyên liệu lớn và ổn định.

Tỉnh Sơn La đã có gần 560 cơ sở chế biến, hàng nghìn điểm sấy long nhãn, hệ thống kho lạnh. Một số doanh nghiệp lớn như Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Doveco), Tập đoàn TH, Tập đoàn Phúc Sinh… đã đầu tư vào chế biến nông sản tại Sơn La. Doveco đã đầu tư nhà máy chế biến tại Sơn La từ năm 2023, không chỉ đóng vai trò người thu mua các loại trái cây cho nông dân mà còn là đơn vị tư vấn kỹ thuật, cung cấp giống, bao tiêu sản phẩm và cùng chính quyền địa phương xây dựng chiến lược dài hạn.

Tập đoàn TH cũng đã quyết định đầu tư vào hai nhà máy chế biến tại Sơn La và Điện Biên. Tại Sơn La, TH xây dựng nhà máy chế biến hoa quả và dược liệu, trong khi tại Điện Biên tập trung vào việc trồng cây mắc ca. Công ty Cổ phần Phúc Sinh (Phúc Sinh Group) đã đầu tư xây dựng Nhà máy Phúc Sinh Sơn La tại xã Chiềng Mung, huyện Mai Sơn, chuyên chế biến cà phê Arabica đạt tiêu chuẩn chỉ dẫn địa lý Sơn La.

Các tỉnh Tây Bắc cần tập trung xây dựng chuỗi giá trị và tăng cường liên kết sản xuất. Với lợi thế của từng tỉnh, lãnh đạo địa phương cần khuyến khích doanh nghiệp và nông dân hợp tác theo chuỗi sản xuất khép kín, đảm bảo tiêu chuẩn từ đầu vào đến đầu ra.

Ngành thủy sản Việt Nam đang ngày càng vững chắc vị thế trên thị trường quốc tế với những tiến bộ đáng kể trong việc áp dụng công nghệ và đổi mới sản phẩm. Mới đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã thông báo rằng sợi Kataifi, một nguyên liệu quen thuộc trong chế biến tôm, cá xuất khẩu, đã chính thức được sản xuất và phân phối tại Việt Nam.

Sợi Kataifi, hay còn gọi là sợi Fillo, là bột mì được kéo thành sợi cực mảnh, có kích thước bằng khoảng 1/3 sợi bún Việt. Đặc biệt, sau khi chiên, sợi sẽ giòn thơm, không hút dầu và giữ hình dáng bắt mắt, cùng khả năng giữ độ ẩm bên trong, giúp sản phẩm đạt tính thẩm mỹ và chất lượng ổn định khi sản xuất hàng loạt. Với cấu trúc mỏng dẹt, sợi Kataifi tạo ưu thế vượt trội trong chế biến tôm, cá xuất khẩu tại các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu.

Trước đây, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam phải nhập khẩu kataifi, dẫn đến chi phí cao và phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài. Tuy nhiên, giờ đây với khả năng chủ động sản xuất, các nhà máy chế biến thủy sản có thể kiểm soát tốt hơn giá thành, tiến độ giao hàng và hỗ trợ kỹ thuật, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm trước. Các sản phẩm chế biến sâu, bao gồm những sản phẩm sử dụng sợi kataifi, đang đáp ứng xu hướng tiêu dùng thực phẩm tiện lợi, lành mạnh và thẩm mỹ tại các thị trường lớn.

Việc sản xuất Kataifi trong nước không chỉ giúp giảm chi phí mà còn củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu thủy sản toàn cầu. Sợi kataifi “made in Vietnam” là minh chứng cho tiềm năng đổi mới và khả năng thích ứng của ngành chế biến thực phẩm. Với sự hỗ trợ từ các chính sách khuyến khích chế biến sâu và nỗ lực của các doanh nghiệp, kataifi hứa hẹn sẽ tiếp tục là “vũ khí” giúp ngành thủy sản Việt Nam nâng tầm thương hiệu, mở rộng thị trường và khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh những lợi ích kinh tế, việc sản xuất sợi Kataifi tại Việt Nam còn mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước phát triển và sáng tạo các sản phẩm mới, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Việc đầu tư vào công nghệ và đổi mới sản phẩm không chỉ giúp doanh nghiệp tăng cường hiệu quả sản xuất mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành thủy sản Việt Nam.

Xuất khẩu thủy sản Việt Nam đã và đang đạt được nhiều thành tựu ấn tượng trong thời gian qua, và với sự chủ động trong sản xuất sợi Kataifi, ngành thủy sản Việt Nam sẽ có thêm nhiều cơ hội để tăng cường vị thế trên thị trường quốc tế. Việc sản xuất và phân phối sợi Kataifi tại Việt Nam sẽ giúp các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam tăng cường năng lực cạnh tranh, giảm thiểu chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Để duy trì và tăng cường vị thế của ngành thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế, các doanh nghiệp cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ và đổi mới sản phẩm, cũng như tăng cường hợp tác với các đối tác nước ngoài để mở rộng thị trường và tăng cường xuất khẩu. Với sự nỗ lực và quyết tâm của các doanh nghiệp và ngành thủy sản Việt Nam, vị thế của Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu thủy sản toàn cầu sẽ tiếp tục được củng cố và tăng cường.