PV:Thưa ông, trong khó khăn và những ảnh hưởng nặng nề của hơn 2 năm dịch bệnh, nhưng tăng trưởng kinh tế và thực hiện dự toán ngân sách nhà nước (NSNN) đã đạt được kết quả hết sức khả quan, ông đánh giá như thế nào về những kết quả này?

ĐBQH Phạm Văn Hòa: Trong năm 2022, tình hình dịch bệnh cơ bản đã được kiểm soát, nền kinh tế đã bắt đầu hồi phục khởi sắc, hầu hết các lĩnh vực đã dần được ổn định và hoạt động có hiệu quả.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa

GDP dự kiến tăng 8%, cao hơn so với mục tiêu đặt ra là 6 – 6,5%, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, tổng thu ngân sách vượt dự toán rất cao, tăng hơn 14% so với dự toán, khả năng thu vượt 350 nghìn tỷ đồng vào cuối năm. Trong đó, thu ngân sách trung ương và ngân sách địa phương đều vượt. Chính phủ có những giải pháp tích cực từ việc triển khai thực hiện Nghị quyết 30/2021/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 128/NQ-CP của Chính phủ nên đã góp phần thúc đẩy sản xuất, phục hồi sản xuất kinh doanh.

Về chi ngân sách, Chính phủ, bộ, ngành cùng các địa phương đã chỉ đạo điều hành bám sát dự toán; quản lý, kiểm soát ngân sách chặt chẽ, tránh thất thu, lãng phí, đảm bảo các nhiệm vụ chi kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, chính sách an sinh xã hội, y tế, giáo dục được quan tâm nhiều, cùng các gói hỗ trợ sau Covid-19.

Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề cần phải tiếp tục tháo gỡ trong thời gian tới, như: Cơ cấu NSNN chưa vững chắc. Thu từ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước còn chậm. Giải ngân vốn đầu tư công còn chậm… Với những tồn tại này, tôi cho rằng, Chính phủ cần chỉ đạo quyết liệt hơn trong thời gian tới.

PV: Chưa bao giờ gói hỗ trợ về thuế, phí lại lớn như năm nay, đặc biệt việc triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, đã tập trung vào phục hồi các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh. Ông có nhận xét gì về gói hỗ trợ này?

ĐBQH Phạm Văn Hòa: Tôi cho rằng, gói hỗ trợ lên tới 233 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ thuế cho các doanh nghiệp (DN), người dân là rất lớn và rất nhân văn. Trong điều kiện nước ta vừa phục hồi sau đại dịch Covid-19, các DN, cơ sở sản xuất kinh doanh làm ăn thua lỗ, thậm chí đóng cửa, giải thể, thiếu nợ do hoạt động không hiệu quả; nếu Nhà nước không hỗ trợ thì DN sẽ rất khó khăn.

Nguồn: Quốc hội. Đồ họa: Văn Chung

Dù hỗ trợ cao nhưng hiệu quả mang lại là rất lớn, cho nên tôi rất đồng tình, Nhà nước khó khăn nhưng vẫn có chính sách rõ ràng, cụ thể cho DN.

Ví như, thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, gói chính sách tài khóa đã tập trung vào nhóm nhiệm vụ liên quan tới hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh tại Nghị quyết số 11/NQ-CP. Giải ngân các chính sách hỗ trợ thuộc Chương trình, theo báo cáo sơ bộ của Chính phủ, đến tháng 9/2022 đã đạt 55,5 nghìn tỷ đồng. Các chính sách đã hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng người lao động, DN và người dân, như: các chương trình cho vay ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội; hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động; giảm thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay…

Có thể nói, sự phối hợp đồng bộ của các giải pháp nêu trên nhìn chung đã đem đến các kết quả khả quan. Các chính sách được ban hành cơ bản phù hợp với diễn biến và tác động của dịch Covid-19. Quy mô gói hỗ trợ đã được mở rộng hơn nhiều so các năm trước.

Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai chương trình vẫn còn một số bất cập, như: gói hỗ trợ lãi suất 2% còn chậm, giải ngân vốn đầu tư công các gói thuộc chương trình cũng chậm, Chính phủ cần có giải pháp cho thời gian tới.

PV: Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế vẫn tiếp tục triển khai trong năm 2023. Theo ông, cần phải làm gì để chương trình tiếp tục phát huy hiệu quả?

ĐBQH Phạm Văn Hòa: Tôi đồng tình với một số ý kiến cho rằng, về dài hạn, các chính sách phải xây dựng trên nguyên tắc can thiệp có mục tiêu, không thực hiện các chính sách hỗ trợ hay can thiệp đại trà. Chính sách cần xác định rõ thời kỳ áp dụng để bảo đảm tính linh hoạt, nghĩa là có lộ trình cụ thể.

Với chính sách hỗ trợ lãi suất 2%, hiện nhiều DN không mặn mà vì phải đáp ứng nhiều điều kiện, thủ tục, một số thủ tục đang là rào cản để được tiếp cận gói hỗ trợ. Đồng thời, các bộ, ngành, địa phương cần phải quyết liệt hơn nữa, đề cao vai trò trách nhiệm người đứng đầu trong thực hiện giải ngân vốn đầu tư công, nhất là nguồn vốn thuộc chương trình.

Về lâu dài, các gói hỗ trợ tài khóa cũng cần phải tính toán, nhưng trong trước mắt, cần tiếp tục thực hiện các gói hỗ trợ về tài khóa theo chương trình. Bởi trên thực tế, các chính sách tài khóa đưa ra một loạt các giải pháp nhất là về thuế, phí, lệ phí đã trực tiếp đi vào cuộc sống, DN cũng như người dân được thụ hưởng, giúp giảm bớt các khó khăn trong quá trình hồi phục sản xuất, kinh doanh.

Trong năm 2023, tôi đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ liên tục rà soát và kiểm tra tiến độ, trách nhiệm thực hiện chương trình của các bộ, ngành.

Để phát huy hiệu quả chính sách tài khóa, trong thời gian tới cần đặc biệt chú trọng vào khâu triển khai và phối hợp chính sách. Ngoài ra, cùng với việc triển khai hiệu quả chương trình, trong bối cảnh giá nguyên nhiên vật liệu thế giới gia tăng tác động lên lạm phát, cần tiếp tục phát huy, phối hợp hiệu quả chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và chính sách giá cả, nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo phục hồi, phát triển kinh tế – xã hội như mục tiêu đề ra.

PV: Xin cảm ơn ông!

* Ông Trần Thanh Quyết – Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Italia tại Việt Nam (ICHAM):

Ngành Thuế và Hải quan luôn đồng hành cùng doanh nghiệp

Tôi đánh giá cao sự chủ động, linh hoạt của ngành thuế trong việc đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn của dịch bệnh. Ngành Thuế đã bám sát các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Bộ Tài chính về thực hiện các giải pháp miễn, giảm thuế, gia hạn nộp thuế, tiền thuê đất nhằm tháo gỡ khó khăn cho người nộp thuế. xí nghiệp. Các biện pháp trên đã hỗ trợ trực tiếp nguồn tài chính cho người dân, doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp sớm hoạt động sản xuất kinh doanh trở lại.

Ông Trần Thanh Quyết

Bên cạnh đó, với việc triển khai ứng dụng thuế điện tử trên thiết bị di động (Etax Mobile) và Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài (NCCNN) không có cơ sở thường trú tại Việt Nam cũng đã góp phần tích cực trong công tác thu ngân sách trong và sau đại dịch. Việc truy thu thuế của cán bộ công chức không chỉ thể hiện chúng ta đã khẳng định chủ quyền đối với lĩnh vực kinh doanh này mà còn cho thấy hành lang pháp lý, cơ chế, chính sách, pháp luật của Việt Nam đã hội nhập. lan rộng ra quốc tế.

Có thể nói, chưa bao giờ tình trạng ùn tắc, gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa lại gay gắt như trong thời kỳ dịch Covid-19. Tuy nhiên, ngành Hải quan cũng đã thể hiện sự chủ động, sáng tạo trong việc góp phần khơi thông dòng chảy thương mại; qua đó, hạn chế những tác động tiêu cực của việc gián đoạn chuỗi cung ứng trên thị trường; giúp doanh nghiệp không bị quá thiếu nguồn cung cấp nguyên vật liệu cho quá trình sản xuất, cũng như đảm bảo cung cấp hàng hóa cho khách hàng và nhu cầu của thị trường.

Với nhiều giải pháp linh hoạt trong đơn giản hóa thủ tục, ngành Hải quan cũng đã tích cực hỗ trợ DN tiết kiệm thời gian, chi phí trong khai báo, thông quan hàng hóa, qua đó nâng cao hiệu quả. trong hoạt động kinh doanh.

Sau thời kỳ dịch bệnh, mỗi ngành sản xuất kinh doanh, mỗi địa phương cũng có những đặc thù khác nhau nên ngành Thuế, Hải quan cần linh hoạt để một mặt vẫn thực hiện được chủ trương của Chính phủ nhưng mặt khác vẫn đảm bảo an toàn cho người dân. số khác, vẫn lắng nghe nguyện vọng chính đáng của doanh nghiệp và đồng hành hiệu quả với doanh nghiệp.

Xuất nhập khẩu – điểm sáng kinh tế năm 2022 của nước ta.

* Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa:

Vận động cho một chính sách tài khóa nhân văn

Năm 2022, tình hình dịch bệnh cơ bản được kiểm soát, kinh tế bắt đầu phục hồi và khởi sắc, hầu hết các lĩnh vực dần ổn định và hoạt động có hiệu quả.

GDP dự kiến tăng 7 – 8%, cao hơn mục tiêu 6 – 6,5% đề ra. Trong đó, thu NSTW và NSĐP đều vượt. Chính phủ đã có những giải pháp tích cực từ việc triển khai Nghị quyết 30/2021/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ nên đã góp phần phục hồi sản xuất kinh doanh.

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa

Về chi ngân sách, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã chỉ đạo, điều hành bám sát dự toán; quản lý, kiểm soát chặt chẽ ngân sách, không để thất thu, lãng phí, bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ chi kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, chính sách an sinh xã hội, y tế, giáo dục. nhiều, với các gói hỗ trợ sau Covid-19.

Năm 2022, một trong những thành công lớn nhất của ngành Tài chính, bên cạnh số thu ngân sách cao kỷ lục, chính là các gói tài khóa hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Gói hỗ trợ lên tới 233 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ về thuế cho doanh nghiệp và người dân là rất lớn và rất nhân văn. Trong điều kiện nước ta vừa phục hồi sau đại dịch Covid-19, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh làm ăn thua lỗ, thậm chí đóng cửa, giải thể, nợ đọng do hoạt động kém hiệu quả…, nếu Nhà nước không hỗ trợ doanh nghiệp, nó sẽ rất khó khăn.

Tuy hỗ trợ cao nhưng hiệu quả rất lớn nên tôi đồng ý. Nhà nước khó khăn nhưng vẫn có chính sách rõ ràng, cụ thể cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội, gói chính sách tài khóa đã tập trung vào nhóm nhiệm vụ liên quan đến hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh tại Nghị quyết số 11/NQ-CP. Các chính sách đã hỗ trợ trực tiếp cho người lao động, doanh nghiệp và người dân.

Tuy nhiên, hiện nay việc triển khai chương trình vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: gói hỗ trợ lãi suất 2% còn chậm, việc giải ngân các gói vốn đầu tư công thuộc chương trình cũng chậm, Chính phủ cần có giải pháp khắc phục. hướng quyết liệt hơn trong thời gian tới.

* Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân:

Bộ Tài chính đã có nhiều nỗ lực, chủ động trong điều hành

Trong thời gian qua đã đặt ra nhiều khó khăn, thách thức đối với đất nước nói chung và ngành tài chính nói riêng. Đặc biệt, trước tình hình thị trường trái phiếu diễn biến phức tạp, Bộ Tài chính đã chủ động điều hành, triển khai kịp thời các giải pháp nhằm ổn định thị trường, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và lành mạnh hóa thị trường. trường học. Bộ Tài chính thời gian qua điều hành rất tốt.

Ngoài ra, về công tác thu NSNN, Bộ Tài chính đã thực hiện hàng loạt giải pháp chống thất thu thuế, thu đúng, thu đủ vào NSNN. Không phải chúng ta lợi dụng. Bên cạnh việc thực hiện các chính sách hỗ trợ về thuế, phí, lệ phí cho người dân và doanh nghiệp, cần thực hiện các giải pháp tăng thu ngân sách thì mới có nguồn để chi cho các nhiệm vụ cấp. các trường hợp khẩn cấp phát sinh cũng như các nhiệm vụ đã có trong dự toán.

Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân

Những kết quả đáng khích lệ trên của ngành Tài chính, nếu đặt những con số này trên cơ sở so sánh với 2 năm 2020 và 2021 mới thấy hết những nỗ lực đó. Việt Nam đã làm được rất nhiều việc, nâng cao vị thế, uy tín trên trường quốc tế và được thế giới ca ngợi trong bối cảnh có nhiều yếu tố bất định, xung đột chính trị, lạm phát, chính sách tỷ giá hối đoái… Chính sách tiền tệ của Mỹ làm thay đổi đồng tiền và thị trường ngoại hối trên thị trường thế giới. Trong bối cảnh đó, chúng ta vẫn ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Kết quả trên là cơ sở để các tổ chức xếp hạng tín nhiệm như Moody’s và Standard & Poor’s đều đánh giá Việt Nam có triển vọng “tích cực” sau một thời gian chứng kiến môi trường vĩ mô được cải thiện và ổn định. quy chế tài chính của Việt Nam. Đây cũng là sự thể hiện toàn diện sự phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam.

Có thể khẳng định rằng, những quyết định kịp thời và hành động quyết liệt của chúng ta đã mang lại kết quả như ngày hôm nay.

Tuy nhiên, thời gian tới còn nhiều khó khăn, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nắm bắt tình hình, phát huy hơn nữa kết quả đạt được, dự báo tốt, tiếp cận thị trường quốc tế để có giải pháp khắc phục. thích hợp.

Hỗ trợ thuế, phí lên tới 233 nghìn tỷ đồng

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân nhanh chóng tiếp cận các chính sách hỗ trợ cũng như sớm triển khai các giải pháp này vào thực tiễn, ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15, Bộ Tài chính đã khẩn trương xây dựng và trình Chính phủ. Chính phủ ban hành các chính sách hỗ trợ về thuế như: giảm 2% thuế giá trị gia tăng để thúc đẩy cả sản xuất và tiêu dùng, góp phần kiểm soát lạm phát với số tiền hỗ trợ. khoảng 51,4 nghìn tỷ đồng; gia hạn nộp thuế, tiền thuê đất với quy mô 135 nghìn tỷ đồng.

Bộ Tài chính cũng đã hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ quyết định việc giảm tiền thuê đất phải nộp năm 2022 với giá trị hỗ trợ ước tính khoảng 3.500 tỷ đồng.

Ngoài các ưu đãi về thuế, tài khóa theo chương trình này, Bộ Tài chính đã trình cấp có thẩm quyền hoặc ban hành theo thẩm quyền nhiều chính sách như giảm lệ phí trước bạ; giảm thuế suất thuế nhập khẩu đối với nhiều nhóm hàng để thúc đẩy hoạt động sản xuất, xuất khẩu của doanh nghiệp; giảm mức thu 37 loại phí, lệ phí…

Nguồn: Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Đặc biệt, trước tình hình giá xăng, dầu diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân, Bộ Tài chính đã hai lần trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường. đối với xăng, dầu, mỡ; đề xuất giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng dầu và thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu… Những chính sách này đã có tác dụng tích cực trong việc giữ lạm phát của Việt Nam dưới 4%, trong khi nhiều nền kinh tế thế giới đang phải đối mặt với lạm phát cao.

Dự kiến, việc thực hiện các giải pháp nêu trên trong năm 2022 sẽ hỗ trợ doanh nghiệp và người dân giá trị tiền thuế, tiền thuê đất, phí, lệ phí khoảng 233 nghìn tỷ đồng (bao gồm cả giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn). Cụ thể: Số tiền được gia hạn khoảng 135 nghìn tỷ đồng; số tiền được miễn, giảm khoảng 98 nghìn tỷ đồng.

Thực tế triển khai đến hết tháng 11/2022, theo báo cáo của Bộ Tài chính, số tiền thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất đã được gia hạn, miễn, giảm khoảng 180 nghìn tỷ đồng. Trong đó, số gia hạn khoảng 106 nghìn tỷ đồng; số miễn giảm khoảng 74 nghìn tỷ đồng.

Hỗ trợ kịp thời cho doanh nghiệp

Có thể nói, thu ngân sách nhà nước (NSNN) trong những năm qua chịu nhiều tác động bất lợi do dịch Covid-19, khi vừa chịu sức ép từ sự sụt giảm sản xuất kinh doanh của DN, vừa làm giảm thu nhập của DN. . bằng cách thực hiện các giải pháp hỗ trợ. Trong khi đó, vẫn phải đảm bảo nhu cầu chi NSNN cho hoạt động thường xuyên, đảm bảo vốn cho đầu tư phát triển và đặc biệt là tăng nhu cầu chi đảm bảo xã hội, chi phòng chống dịch. dịch bệnh…, đã tạo ra thách thức lớn đối với cân đối ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính luôn xác định đồng hành, sát cánh cùng doanh nghiệp, người dân thông qua các giải pháp hỗ trợ để cộng đồng doanh nghiệp yên tâm vượt qua khó khăn, sớm khôi phục và phát triển hoạt động sản xuất. kinh doanh, qua đó đóng góp trở lại cho nền kinh tế, cho ngân sách nhà nước, đồng thời mang lại nguồn thu nhập ổn định và lâu dài.

Thực tế cho thấy, các chính sách trên được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao. Trả lời phỏng vấn TBTCVN, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam Đặng Văn Sơn cho biết, việc giảm thuế giá trị gia tăng giúp doanh nghiệp giảm giá thành sản phẩm, kích cầu tiêu dùng. Việc gia hạn thuế và tiền thuê đất đã hỗ trợ doanh nghiệp có vốn để tái sản xuất.

Bên cạnh đó, chính sách giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu đã giữ ổn định giá mặt hàng này, giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu vào, bình ổn hàng hóa tiêu dùng trong nước. “Chính sách tài khóa thể hiện rõ quan điểm, mục tiêu hỗ trợ của Nhà nước đối với doanh nghiệp, qua đó giúp doanh nghiệp phục hồi và tạo đà cho nền kinh tế tăng trưởng”, ông Đặng Văn Sơn nhấn mạnh.

Theo ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI), chính sách tài chính được đánh giá là nhanh nhạy, kịp thời, góp phần rất quan trọng vào tăng trưởng kinh tế đất nước. phục hồi của nền kinh tế. Tuy mức độ thực hiện có khác nhau nhưng khả năng tiếp cận thuế, phí của doanh nghiệp là nhanh nhất và rộng nhất.

Cùng quan điểm, PGS.TS. Nguyễn Thị Mùi – Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia nhấn mạnh, chính sách tài khóa có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua khó khăn do dịch bệnh. dịch Covid-19, góp phần quan trọng thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế.

PV: Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về chính sách tài khóa hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, đóng góp vào phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội?

PGS.TS Trần Đình Thiên

PGS.TS Trần Đình Thiên: Trong gần 3 năm qua, Chính phủ nói chung, Bộ Tài chính nói riêng đã rất nỗ lực, quyết liệt thực hiện các chương trình hỗ trợ, khắc phục khó khăn do đại dịch Covid-19, Chương trình Phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội. Việc này không chỉ giúp cho nền kinh tế vượt qua khó khăn mà còn có những động thái hỗ trợ cho sự phát triển sau phục hồi.

Tôi cho rằng, với quyết tâm tranh thủ thời cơ phục hồi trước để vượt lên, Bộ Tài chính đã làm nhiều việc có ý nghĩa. Ví dụ như đồng thuận trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ phục hồi và phát triển khi nền kinh tế – xã hội chuyển sang trạng thái thích ứng, an toàn và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh. Nói là “quyết tâm” vì rõ ràng tiền để triển khai các chính sách đó là tiền ngân sách, là tiền tài khóa mà ra.

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: Hữu Thọ

Một điểm nữa cần nhấn mạnh là việc triển khai các giải pháp thúc đẩy giải ngân đầu tư công. Đây là một giải pháp có tầm nhìn.

Động thái nữa để giúp nền kinh tế, mà tôi đánh giá rất cao, là dùng giải pháp tài khóa ngăn chặn sự gia tăng lạm phát. Xác định được lạm phát chủ yếu do chi phí đẩy nhập khẩu từ bên ngoài, để ngăn chặn hiệu quả chỉ có thể sử dụng giải pháp tài khóa, công cụ tài chính. Đây là bài học rất lớn, phát huy được quy tắc “chi tiêu ngân sách liên chu kỳ”. Tức là khi nền kinh tế khó khăn, tài khóa mạnh, tương đối vững do có sự tích lũy tốt từ thu ngân sách trước đó, ta sử dụng để chi tiêu mạnh hơn, hỗ trợ cho nền kinh tế, giảm thuế, phí nhiều hơn, dư địa để giúp doanh nghiệp tốt hơn.

PV: Tại Diễn đàn Tài chính Việt Nam, nhiều chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước đều dự báo tăng trưởng có thể chậm lại và lạm phát có thể tăng trong năm 2023. Ông nhận định gì về điều này?

PGS.TS Trần Đình Thiên: Quốc hội vừa qua “chốt” năm 2023 tăng trưởng 6,5% và tốc độ tăng CPI khoảng 4,5%. Theo dự báo từ các tổ chức quốc tế, tăng trưởng GDP 2022-2023 của Việt Nam đang có xu hướng tăng lên theo thời gian trong khi kinh tế thế giới vẫn tiếp tục gặp khó khăn với nỗi lo lạm phát.

Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ họa: Văn Chung

Việt Nam mấy năm nay kiểm soát lạm phát tốt. Chưa bao giờ Chính phủ Việt Nam có năng lực kiểm soát ổn định vĩ mô và lạm phát tốt như bây giờ. Câu chuyện của chúng ta là tình thế bất thường phải xử sự theo nguyên tắc khác thường. Chúng ta vẫn theo tư duy tăng cường sức mạnh ngân sách hơn là củng cố các công cụ tăng trưởng. Vốn đầu tư công hiện đang giải ngân chậm, trong khi vốn tư lại cực kỳ linh hoạt.

Tôi cho rằng, thời gian tới, chúng ta không được sợ lạm phát, phải tin vào năng lực quốc gia, phải bơm máu cho nền kinh tế.

Chính phủ cần tiếp tục thể hiện bản lĩnh, phối hợp chặt chẽ chính sách tài khóa với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác nhằm đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra.

Chúng ta phải lựa chọn các chính sách linh hoạt, không nên thay đổi quá nhiều mà cũng không nên duy trì một chính sách cứng nhắc mãi. Vậy nên việc điều hành cần có bản lĩnh và năng lực, “dĩ bất biến – ứng vạn biến”, cần linh hoạt, nhạy bén, quyết đoán và quyết liệt hành động.

PV:Trong khó khăn nhưng như ông từng nhận định, Việt Nam thời gian qua đã “trụ hạng” rất tốt. Quan điểm của ông ra sao khi có ý kiến cho rằng, để ổn định kinh tế vĩ mô cần rất nhiều các giải pháp đồng bộ, kịp thời với liều lượng phù hợp, đặc biệt là các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp?

PGS.TS Trần Đình Thiên: Trong kế hoạch năm 2023, Chính phủ đã nhất quán quan điểm điều hành là ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Tuy nhiên, ổn định vĩ mô không chỉ đơn thuần là lạm phát, mà còn rất nhiều vấn đề, như: nợ xấu, sự biến động của các thị trường bất động sản, tài chính… Kinh tế Việt Nam đang đối mặt với những thách thức không nhỏ. Cú sốc thị trường trái phiếu, rồi sự biến động bất thường trên thị trường bất động sản, sự sụt giảm của thị trường chứng khoán, thậm chí cả những vấn đề liên quan đến mặt hàng xăng dầu… là những vấn đề mà kinh tế Việt Nam đang phải đối mặt.

Về chính sách tài khóa hỗ trợ doanh nghiệp, người dân, theo tôi vẫn cần phải phát huy cho giai đoạn tới. Ngoài câu chuyện giảm thuế, phí chung cho nền kinh tế thì có những khu vực cần được tập trung ưu tiên để giúp cho các ngành, các tuyến doanh nghiệp, các khu vực có điều kiện bứt lên, từ đó kéo cả nền kinh tế “đứng dậy”. Lúc này là lúc cần phải đặt trọng tâm giúp doanh nghiệp nhiều hơn nữa.

Sang năm 2023, doanh nghiệp vẫn đang phải đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức do lãi suất thế giới cao, tỷ giá hối đoái tăng, các mạch vốn của nền kinh tế Việt Nam đang có phần ngưng trệ. Lúc này chính sách tài khóa, chi tiêu ngân sách phải hỗ trợ, giải ngân đầu tư công phải được thúc đẩy tốt hơn. Điều này cần sự nỗ lực rất lớn từ Bộ Tài chính.

PV: Xin cảm ơn ông!