Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng. Nhiều người ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, trong khi những người khác lại phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình về vấn đề này. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5 km, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính. Nguồn thu từ vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích.

ở nhiều quốc gia, việc thu phí tham quan di tích lịch sử là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận. Nhiều ý kiến cho rằng, di tích lịch sử là tài sản chung của dân tộc, không nên thu phí. Quan điểm này thể hiện sự trân trọng và bảo vệ di tích, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn trong việc tìm ra giải pháp phù hợp để bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Để việc thu phí tham quan di tích lịch sử trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu phí, công khai nguồn thu và kế toán chi tiêu cho các hoạt động. Điều này nhằm giúp người dân và khách tham quan hiểu rõ về việc sử dụng nguồn thu và đảm bảo sự minh bạch trong quản lý tài chính.

Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, và cư dân địa phương. Việc áp dụng các chính sách này sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính đối với những người có hoàn cảnh khó khăn và tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận di tích của các nhóm đối tượng này.

Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Việc tìm ra sự cân bằng giữa bảo tồn di tích và quyền tiếp cận của công chúng là thách thức không nhỏ, nhưng cũng là cơ hội để tạo ra những giải pháp sáng tạo và bền vững cho tương lai.

Thủ đô Hà Nội sở hữu tuyến du lịch sông Hồng, một trong những tuyến trọng điểm của ngành du lịch. Tuyến này chảy qua nhiều quận, huyện từ Ba Vì đến Phú Xuyên, bao gồm gần 30 di tích lịch sử và văn hóa nổi bật. Những địa điểm này không chỉ mang lại giá trị về mặt lịch sử mà còn chứa đựng tiềm năng to lớn để phát triển ngành du lịch. Việc khai thác tốt tuyến du lịch này có thể giúp Hà Nội “đánh thức” được các di sản và làng nghề ven sông.

Dọc theo sông Hồng, du khách có thể tìm thấy nhiều làng nghề truyền thống như làng giấy Yên Thái, làng đào Nhật Tân, làng gốm Bát Tràng, và làng nghề mây tre đan. Những làng nghề này không chỉ mang lại trải nghiệm độc đáo cho du khách mà còn góp phần bảo tồn và phát triển các nghề thủ công truyền thống.

Để khai thác tuyến du lịch sông Hồng, nhiều công ty lữ hành đã triển khai các tour du lịch như “Những nhịp cầu hạnh phúc”, “Ấn tượng sông Hồng”, và các chương trình “Trên dòng sông Phật pháp”. Tuy nhiên, việc khai thác này vẫn còn nhiều khó khăn do hạ tầng và bến bãi chưa đáp ứng được yêu cầu.

Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, tuyến du lịch sông Hồng là một trong những tuyến trọng điểm của Hà Nội. Các địa phương đã đầu tư cải tạo và tăng trải nghiệm bằng sản phẩm ẩm thực độc đáo của địa phương. Tuy nhiên, việc khai thác tuyến du lịch này vẫn còn nhiều khó khăn do hạ tầng và bến bãi chưa đáp ứng được yêu cầu.

PGS.TS Phạm Hồng Long, Trưởng khoa Du lịch học, cho rằng sự chồng chéo trong các chính sách và quy định về cấp phép, quản lý bến tàu thủy nội địa và phương tiện đường thủy là một trong những nguyên nhân khiến nhiều nhà đầu tư không dám vận hành và khai thác sản phẩm du lịch đường sông tại Hà Nội.

Hiện nay, các đơn vị lữ hành vẫn chưa khai thác hết dư địa của du lịch sông Hồng do nhiều nguyên nhân, trong đó quan trọng nhất là hạ tầng và bến bãi. Để phát triển du lịch sông Hồng, cần có sự liên kết giữa các doanh nghiệp lữ hành, nhà đầu tư và các địa phương trong việc xây dựng cơ sở vật chất và hạ tầng phục vụ tuyến du lịch đường thủy trên sông Hồng.

Tại phường Thượng Cát, với nhiều tài nguyên di sản như tuyến đình Nhật Tảo-đình Đông Ngạc – đình Chèm – làng cổ Đông Ngạc, làng nghề giò chả Thượng Cát…, đây là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển công nghiệp văn hóa. Bà Lê Thị Thu Hương, Chủ tịch UBND phường Thượng Cát, khẳng định sẽ khai thác tiềm năng du lịch văn hóa gắn với dòng sông, kết nối với các điểm du lịch khác trên địa bàn thành phố.

Xã Bát Tràng, nằm ven sông Hồng, từ lâu là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất trên hành trình du lịch “Ấn tượng sông Hồng”. Nơi đây được biết đến là vùng địa linh với hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể có giá trị. Ông Phạm Huy Khôi, Trưởng ban Kinh tế Ngân sách Hội đồng Nhân dân xã Bát Tràng, cho biết xã đang xúc tiến chuyển đổi mô hình BTST sang Khu Phát triển thương mại và văn hóa theo Nghị quyết mà HĐND TP vừa thông qua.

Sở Du lịch Hà Nội đang trình Dự thảo Kế hoạch Phát triển sản phẩm du lịch đường sông dọc hai bờ sông Hồng thành phố Hà Nội năm 2025 và những năm tiếp theo. Dự kiến, kế hoạch sẽ được triển khai từ năm 2025, với mục tiêu phát triển tuyến du lịch đường sông trở thành một sản phẩm du lịch đặc trưng của Thủ đô Hà Nội.