Trong giai đoạn 2025-2035, việc xây dựng đô thị thông minh sẽ đòi hỏi một hạ tầng số tinh vi để giúp dữ liệu công trở thành công cụ ra quyết định và vận hành đô thị một cách minh bạch, theo thời gian thực và tiết kiệm nguồn lực. Một trong những công nghệ đóng vai trò quan trọng trong việc kiến tạo đô thị vận hành bằng dữ liệu mở chính là công nghệ blockchain.

Công nghệ blockchain được xem là một hạ tầng mềm quan trọng cho đô thị thế hệ mới, bên cạnh hạ tầng cứng như điện, nước, giao thông. Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain Việt Nam, giá trị cốt lõi của blockchain nằm ở khả năng lập trình hóa quy trình, phi vật chất hóa dữ liệu và phân tán trách nhiệm vận hành theo một chuẩn mực kiểm chứng công khai.

Khi dữ liệu công được ghi nhận trên một blockchain mở, mọi thao tác chỉnh sửa, can thiệp hay sai lệch đều bị phát hiện ngay lập tức. Điều này giúp làm trong sạch hóa vận hành công và giảm thiểu tiêu cực. Nhiều doanh nghiệp công nghệ đã ứng dụng blockchain tại các địa phương, từ sàn giao dịch tài sản số đến nền tảng thanh toán DeFi và hệ thống blockchain nội bộ hỗ trợ truy xuất dữ liệu kim hoàn, tài sản đô thị và tín nhiệm tài chính công.

Để xây dựng đô thị thông minh, việc thiết kế lại cấu trúc dữ liệu nền là quan trọng. Các thành phố như Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ và Hồng Kông đã bắt đầu quá trình chuyển đổi số bằng cách chuẩn hóa dữ liệu công, lựa chọn công nghệ phù hợp và tạo sandbox để kiểm nghiệm thực tế từng ứng dụng trước khi nhân rộng.

Công nghệ blockchain giúp khôi phục niềm tin giữa người dân và chính quyền thông qua khả năng xác minh công khai mọi quyết định của Nhà nước. Hệ thống sổ cái phân tán (DLT) tạo ra bản ghi chính thức và chống lại việc sửa lại quá khứ, giúp tăng cường minh bạch trong quản trị đô thị. Một thành phố minh bạch không phải là nơi không có lỗi, mà là nơi mọi quyết định đúng hay sai đều để lại dấu vết và có thể được kiểm tra, phản biện, đánh giá bằng dữ liệu thật.

Hiện tại, một số công ty đang xây dựng các bộ công cụ để hỗ trợ chính quyền địa phương triển khai hệ thống truy xuất công khai trên dữ liệu ngân sách, giấy phép xây dựng và đất công thông qua giao diện trực tuyến. Bằng cách áp dụng công nghệ blockchain, các thành phố có thể xây dựng một môi trường đô thị minh bạch, công bằng và hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Ông Trần Huyền Dinh cho biết thêm rằng việc áp dụng blockchain trong xây dựng đô thị thông minh không chỉ giúp tăng cường minh bạch và giảm thiểu tiêu cực, mà còn giúp tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và cạnh tranh. Các doanh nghiệp có thể tận dụng công nghệ blockchain để xây dựng các ứng dụng và dịch vụ mới, từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số.

Tuy nhiên, để áp dụng công nghệ blockchain một cách hiệu quả, các thành phố cần phải có một chiến lược rõ ràng và cụ thể. Điều này bao gồm việc xác định mục tiêu, phạm vi áp dụng, và cơ chế quản lý. Ngoài ra, cần có sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền, doanh nghiệp và người dân, để đảm bảo sự thành công của việc áp dụng công nghệ blockchain trong xây dựng đô thị thông minh.

Tóm lại, công nghệ blockchain đóng vai trò quan trọng trong việc kiến tạo đô thị vận hành bằng dữ liệu mở. Việc áp dụng công nghệ này có thể giúp tăng cường minh bạch, giảm thiểu tiêu cực, và tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và cạnh tranh. Tuy nhiên, cần có một chiến lược rõ ràng và cụ thể, cũng như sự hợp tác giữa các bên liên quan, để đảm bảo sự thành công của việc áp dụng công nghệ blockchain trong xây dựng đô thị thông minh.

Trong thời đại hiện nay, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) vào hoạt động sản xuất và kinh doanh đã trở thành xu hướng toàn cầu. Các doanh nghiệp trên khắp thế giới đang tận dụng AI và Big Data để tối ưu hóa quy trình làm việc, giảm thiểu chi phí và gia tăng năng lực cạnh tranh. Tại Việt Nam, nhiều công ty công nghệ đã phát triển thành công các giải pháp AI đa ngành, tạo tiền đề cho sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, mặc dù tiềm năng của AI và Big Data là rất lớn, mức độ ứng dụng thực tế vào các doanh nghiệp truyền thống và doanh nghiệp nhỏ, vừa tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Các khó khăn mà các doanh nghiệp thường gặp phải bao gồm thiếu lộ trình triển khai phù hợp, thiếu dữ liệu về yêu cầu thị trường và năng lực triển khai từ nội bộ. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ các chuyên gia và tổ chức để giúp các doanh nghiệp vượt qua những thách thức này.

Bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết Việt Nam đang có cơ hội lớn để kết hợp AI và Big Data trong chiến lược phát triển kinh tế số. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa doanh nghiệp, Nhà nước và các tổ chức nghiên cứu. Sự hợp tác này sẽ giúp tạo ra môi trường thuận lợi cho việc áp dụng AI và Big Data, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc triển khai các giải pháp này.

Theo ông Trần Phúc Hồng, Giám đốc điều hành TMA Innovation, kết hợp chuyển đổi số và AI không chỉ là giải pháp công nghệ mà còn là chuyển đổi cách thức vận hành doanh nghiệp dựa trên dữ liệu nhằm đạt mục tiêu kinh doanh. Việc ứng dụng AI hiệu quả trong doanh nghiệp phải bắt đầu bằng dữ liệu và chất lượng dữ liệu chuyên ngành cần được chuẩn hóa, xây dựng và làm giàu theo thời gian. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chiến lược cụ thể và dài hạn trong việc áp dụng AI.

Các chuyên gia dự báo rằng AI sẽ giúp tăng năng suất sản xuất lên 40% vào năm 2035. AI không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình và giảm chi phí mà còn giúp giảm lãng phí, nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng doanh thu. Ngoài ra, AI còn giúp doanh nghiệp dự đoán xu hướng thị trường và điều chỉnh chiến lược kinh doanh để tối đa hóa lợi thế. Với những lợi ích này, việc áp dụng AI và Big Data trong hoạt động sản xuất và kinh doanh là điều mà các doanh nghiệp không thể bỏ qua.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp ứng dụng AI và Big Data hiệu quả, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh đã ký kết hợp tác với các đối tác để đào tạo cho doanh nghiệp. Các nội dung hợp tác hướng đến việc nâng cao năng lực quản lý, vận hành và triển khai các hoạt động sản xuất, kinh doanh theo hướng xanh, bền vững, số hóa. Sự hỗ trợ này sẽ giúp các doanh nghiệp tự tin hơn trong việc áp dụng AI và Big Data vào hoạt động của mình.

Ông Phan Phương Tùng, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn chuyển đổi số Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng năm 2025 là năm bản lề để triển khai hàng loạt chính sách trọng điểm về công nghệ, dữ liệu và đầu tư công nghệ cao. Các chính sách này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực AI. Với những chính sách hỗ trợ này, việc áp dụng AI và Big Data trong hoạt động sản xuất và kinh doanh sẽ trở nên phổ biến hơn, giúp các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI đã tập trung thảo luận về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ mới để nâng cao hiệu suất lao động, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyển đổi số quốc gia. Một trong những vấn đề quan trọng được đặt ra là việc xác định dữ liệu là tài nguyên số quan trọng và cần thiết phải được khai thác hiệu quả.

Ông Trần Quang Hưng, UVBCH, Trưởng Ban Đoàn – Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, đã chủ trì phiên thảo luận và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng ‘bệ đỡ thị trường’ cho đổi mới sáng tạo. Với dân số hơn 100 triệu người và hệ thống dữ liệu ngày càng được hoàn thiện, Việt Nam đang sở hữu lợi thế lớn để phát triển các mô hình kinh tế dựa trên dữ liệu. Tuy nhiên, ông Hưng cũng chỉ ra rằng dữ liệu quốc gia hiện nay vẫn còn phân tán, thiếu sự liên kết giữa các lĩnh vực như thuế, bảo hiểm, nhân khẩu, ngành nghề… Điều này đã gây ra khó khăn cho việc khai thác và sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả.

Các chuyên gia cũng cho rằng, Việt Nam cần làm rõ khái niệm dữ liệu trong bối cảnh hiện nay, những thuộc tính nào cần lưu trữ lâu dài và đâu là thông tin nên được loại bỏ. Điều cốt lõi của dữ liệu là phải ‘đúng, đủ, sạch, sống’. Tuy nhiên, phần lớn phần mềm không được cập nhật dữ liệu thường xuyên, dẫn đến giá trị thông tin giảm theo thời gian. Để xây dựng hệ thống dữ liệu liên tục, cần phát triển các nền tảng thực sự hữu ích để người dân sử dụng thường xuyên trong đời sống hằng ngày. Đặc biệt, toàn bộ dữ liệu thu thập từ người dùng cần được bảo mật tuyệt đối và tuân thủ các quy chuẩn chặt chẽ.

Tại Việt Nam, bước tiến lớn là việc tích hợp số định danh cá nhân với hệ thống bảo hiểm, tuy nhiên vẫn còn khoảng cách rất lớn đến mục tiêu liên thông dữ liệu y tế quốc gia. Các chuyên gia cho rằng cần bắt đầu từ dữ liệu cá nhân sau đó tiến tới dữ liệu ngành, chuẩn hóa định danh cá nhân là bước đầu tiên, cần một mã số duy nhất được dùng xuyên suốt cho tất cả dịch vụ công và dịch vụ tư nhân. Mỗi ngành cần xây dựng bộ chuẩn dữ liệu riêng (cấu trúc, chuẩn định dạng) để dữ liệu có thể phân tích, lưu trữ và chia sẻ. Tạo hành lang pháp lý cho chia sẻ dữ liệu y tế ẩn danh, đặc biệt phục vụ nghiên cứu khoa học.

Tóm lại, việc khai thác hiệu quả ‘mỏ vàng’ dữ liệu trong chuyển đổi số quốc gia là một vấn đề cấp thiết. Các chuyên gia đã đưa ra nhiều giải pháp để xây dựng hệ thống dữ liệu liên tục, chuẩn hóa định danh cá nhân và tạo hành lang pháp lý cho chia sẻ dữ liệu y tế ẩn danh. Việc thực hiện các giải pháp này sẽ giúp Việt Nam tận dụng được lợi thế của dữ liệu để phát triển kinh tế, xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Trong thời đại số hóa hiện nay, dữ liệu đã trở thành một tài nguyên quan trọng và có giá trị kinh tế lớn. Việc khai thác và sử dụng dữ liệu một cách hiệu quả sẽ giúp các tổ chức, doanh nghiệp và quốc gia có thể đưa ra quyết định sáng suốt và kịp thời, từ đó tăng cường hiệu suất lao động và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Để biết thêm thông tin về Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu lần thứ VI, vui lòng truy cập vào https://www.vietnamnet.vn để cập nhật thông tin mới nhất.

Hơn nữa, để hiểu rõ hơn về vai trò của dữ liệu trong chuyển đổi số quốc gia, có thể tham khảo thêm các bài viết và nghiên cứu trên https://vnexpress.net và https://tuoitre.vn.

Chuyển đổi số khu vực công tại Việt Nam hiện đang là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm thế nào để đầu tư vào chuyển đổi số một cách hiệu quả và tạo ra sự phát triển bền vững. Theo ông Nguyễn Minh Khôi, Giám đốc Chính sách & Chuyển đổi, Viện Tony Blair vì Thay đổi Toàn cầu, thay vì chỉ tập trung vào hạ tầng phần cứng và kỹ năng công nghệ thông tin (CNTT) cơ bản, Việt Nam cần có một tư duy mới về hệ sinh thái số.

Ông Khôi cho rằng, hệ sinh thái số này cần bao gồm hạ tầng, thể chế và con người, hoạt động như một nền tảng điều phối chính sách, dữ liệu và dịch vụ công. Điều này có nghĩa là cần có sự phối hợp và tích hợp giữa các yếu tố này để tạo ra một môi trường số hỗ trợ toàn diện cho quá trình chuyển đổi số khu vực công.

Việc xác định tư duy về hệ sinh thái số là quan trọng vì nó giúp Việt Nam tránh đầu tư một cách rời rạc và không hiệu quả vào chuyển đổi số. Thay vào đó, cần có một chiến lược tổng thể và đồng bộ để phát triển hệ sinh thái số, từ đó tạo ra sự phát triển bền vững và lâu dài.

Ông Khôi cũng nhấn mạnh rằng, việc xây dựng hệ sinh thái số cần được dựa trên cơ sở hạ tầng số vững chắc, bao gồm các yếu tố như dữ liệu, an ninh mạng, và các dịch vụ số. Đồng thời, cần có sự tham gia và phối hợp của các bên liên quan, bao gồm cả khu vực công và tư nhân.

Cuối cùng, ông Khôi cho rằng, việc chuyển đổi số khu vực công tại Việt Nam không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là vấn đề chiến lược và văn hóa. Cần có sự thay đổi trong cách nghĩ và cách làm việc của các cán bộ công chức, cũng như sự sẵn sàng của các tổ chức và doanh nghiệp để thích nghi với môi trường số.

Truy cập trang web của Viện Tony Blair vì Thay đổi Toàn cầu để biết thêm thông tin về chuyển đổi số và hệ sinh thái số.