Ngành logistics tại Việt Nam đang đứng trước một thách thức đáng kể trong việc chuyển đổi sang hướng phát triển bền vững và xanh hóa. Mặc dù lĩnh vực này đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng cũng như hoạt động xuất nhập khẩu, phần lớn các doanh nghiệp trong ngành vẫn chưa thể xây dựng lộ trình cụ thể nhằm giảm thiểu lượng khí thải. Một khảo sát gần đây chỉ ra rằng, có đến 95% doanh nghiệp logistics trong nước chưa có chiến lược giảm phát thải khí nhà kính một cách bài bản và hiệu quả. Điều này bộc lộ rõ rằng ngành logistics Việt Nam rất cần sự hỗ trợ từ các chính sách tài chính hợp lý để thực hiện chuyển đổi xanh một cách hiệu quả.

Quá trình xanh hóa trong lĩnh vực logistics không chỉ giúp giảm thiểu những tác động tiêu cực đến môi trường mà còn có thể giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Điều này thể hiện một xu hướng phát triển mới, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn cầu, khi mà vấn đề môi trường đang ngày càng trở nên cấp thiết. Áp lực về giảm phát thải và bảo vệ môi trường đang ngày càng tăng cao đối với các doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics.

Theo các chuyên gia, việc chuyển đổi sang hướng phát triển bền vững không chỉ đòi hỏi sự thay đổi về nhận thức và hành vi của các doanh nghiệp mà còn cần có sự hỗ trợ từ chính phủ thông qua các chính sách và giải pháp tài chính phù hợp. Như vậy, để ngành logistics Việt Nam có thể chuyển đổi xanh một cách hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm cả doanh nghiệp, chính phủ và các tổ chức hỗ trợ. …

Giảm phát thải carbon không chỉ là một vấn đề môi trường, mà còn là một bài toán tài chính và quản trị dài hạn đối với các doanh nghiệp. Trong bối cảnh hiện nay, không chỉ các nhà máy xi măng hay sắt thép thải khói đen nghịt cần giảm phát thải, mà du lịch và nông nghiệp cũng bị áp chuẩn phát thải để tiến tới mục tiêu Net Zero toàn cầu, trong đó Việt Nam cam kết đạt được mục tiêu này vào năm 2050.

Để đạt được mục tiêu này, các doanh nghiệp đang phải thực hiện nhiều biện pháp để giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Trong ngành du lịch, các khách sạn đang đối mặt với yêu cầu trung hòa carbon theo công bố của châu Âu và các hiệp hội liên quan. Từ năm 2027, nếu các khách sạn không trở thành khách sạn xanh (Green Hotel), họ có thể bị loại khỏi danh sách của nhiều nền tảng đặt phòng như Agoda, Booking và các nền tảng du lịch lớn khác.

Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Net Zero Carbon, cho biết rằng 93% du khách ưu tiên lựa chọn dịch vụ du lịch xanh, nghĩa là thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo hoặc giảm thiểu chất thải nhựa. Vì vậy, khách sạn không còn lựa chọn ‘nên’ hay ‘không nên’, mà buộc phải chuyển đổi xanh nếu muốn tồn tại.

Ông Nguyễn Huỳnh Thanh Phong, Giám đốc bộ phận bền vững tại Bureau Veritas Việt Nam, cũng cho biết rằng báo cáo năm ngoái của Booking.com cho thấy 76% du khách quốc tế muốn lựa chọn dịch vụ thân thiện với môi trường và 43% sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm bền vững. Các nền tảng đặt phòng lớn như Booking.com đã bắt đầu áp dụng nhãn “Travel sustainable” để giúp khách du lịch nhận biết những cơ sở lưu trú áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

Để đạt mục tiêu Net Zero năm 2050, doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ từ tiết kiệm năng lượng, quản lý rác thải đến bù đắp carbon. Đây là gánh nặng không nhỏ với các khách sạn vừa và nhỏ vốn hạn chế về nguồn lực và công nghệ. Tuy nhiên, việc chuyển đổi xanh mang lại nhiều lợi ích như giảm chi phí dài hạn nhờ tiết kiệm điện, nước và tối ưu hóa quản lý tài nguyên. Ngoài ra, doanh nghiệp còn tăng sức hút với du khách khi đáp ứng xu hướng du lịch bền vững; đồng thời tăng uy tín thương hiệu và cơ hội hợp tác với đối tác quốc tế.

Không chỉ giới hạn trong ngành du lịch, việc chuyển đổi xanh còn mở rộng sang ngành nông nghiệp, nông dân, một lĩnh vực tưởng chừng ít liên quan nhưng lại phát thải lớn. Nếu khách sạn chịu áp lực từ các chuẩn mực quốc tế như ‘Travel sustainable’, thì ngành trồng lúa cũng đang đối diện bài toán giảm phát thải khí metan.

Ông Tiến cho biết với mô hình trồng lúa ướt – khô xen kẽ, nông dân vừa tăng năng suất, vừa giảm chi phí đầu vào. Lượng phân bón có thể giảm 10-20%, thuốc trừ sâu giảm 50%, thậm chí một số vụ giảm đến 70% thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, lượng khí metan phát thải cũng giảm đáng kể vì thời gian ngập nước chỉ còn 60 ngày, bởi lúa được luân phiên xen kẽ 15 ngày nước, 15 ngày khô.

Trong bối cảnh nhu cầu giảm phát thải khí nhà kính ngày càng cấp thiết, “công viên carbon” do ông Tiến cùng các doanh nghiệp khác tổ chức được ra đời với chiến lược hướng đến trung hoà carbon cho các doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu Net Zero vào năm 2025 của Việt Nam. Công viên carbon được xây dựng không chỉ nhằm giải quyết bài toán phát thải của từng doanh nghiệp, mà còn mở ra một cộng đồng hợp tác để cùng đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.

Mạng lưới Đầu tư Tác động Toàn cầu (GIIN) đã ra mắt một khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu mới, với mục đích hỗ trợ các chủ sở hữu tài sản trong việc định hình lại danh mục đầu tư của họ theo các mục tiêu khí hậu toàn cầu và lộ trình giảm phát thải. Khung đầu tư này được giới thiệu trong Tuần lễ Hành động vì Khí hậu tại London, cung cấp một lộ trình cụ thể cho các nhà đầu tư để lựa chọn các chiến lược đầu tư vừa đảm bảo lợi nhuận tài chính vừa góp phần hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C.

Khung đầu tư giải pháp khí hậu của GIIN tập trung vào việc mở rộng các công nghệ và tài sản giúp cắt giảm phát thải trên quy mô toàn nền kinh tế. Điều này khác biệt với các chiến lược khí hậu thông thường, vốn chỉ tập trung vào giảm phát thải của danh mục đầu tư. Sự khác biệt này thể hiện sự cam kết của GIIN trong việc tạo ra các giải pháp khí hậu thực chất và có tác động lâu dài.

Khung hướng dẫn này bao gồm hai trụ cột chính. Trụ cột đầu tiên cung cấp các khái niệm nền tảng để phân biệt đầu tư giải pháp khí hậu với các chiến lược ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) hoặc thích ứng. Điều này giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về bản chất của các khoản đầu tư khí hậu và cách chúng đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải toàn cầu. Trụ cột thứ hai đưa ra các tiêu chí đánh giá áp dụng cho mọi loại tài sản, bao gồm bốn yếu tố chính: luận điểm khí hậu, định lượng, ưu tiên hóa và quản trị bất định. Những tiêu chí này đảm bảo rằng các khoản đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Ông Sean Gilbert, Giám đốc mạng lưới nhà đầu tư của GIIN, cho biết khung hướng dẫn này mở ra con đường để các nhà đầu tư xác định các chiến lược vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa có chủ đích xây dựng danh mục đầu tư thực hiện các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Với cách tiếp cận có chủ đích, khung giúp nhận diện các khoản đầu tư mang tính chuyển đổi và thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Khung hướng dẫn này đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các nhà đầu tư về những công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá tính đáng tin cậy của các cơ hội đầu tư xanh mà không cần kiến thức sâu về khoa học khí hậu hay mô hình thị trường. Đại diện của GIIN nhấn mạnh rằng đầu tư khí hậu cần vượt qua những nhãn mác bề ngoài để hướng tới các giải pháp thực chất, tạo ra tác động hệ thống và lâu dài cho mục tiêu khí hậu toàn cầu. Bằng cách cung cấp một khuôn khổ rõ ràng và có thể áp dụng, GIIN hy vọng sẽ khuyến khích更多的 nhà đầu tư tham gia vào việc giải quyết thách thức khí hậu toàn cầu thông qua các chiến lược đầu tư thông minh và bền vững.

Khung đầu tư giải pháp khí hậu của GIIN đã trở thành một công cụ quan trọng cho các nhà đầu tư muốn đóng góp vào mục tiêu khí hậu toàn cầu trong khi vẫn đảm bảo lợi nhuận tài chính. Bằng cách áp dụng khung hướng dẫn này, các nhà đầu tư có thể tự tin hơn trong việc đưa ra quyết định đầu tư phù hợp với mục tiêu khí hậu của họ.

Thị trường carbon đang nổi lên như một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi xanh trên quy mô toàn cầu, đặc biệt là trong bối cảnh các quốc gia đang nỗ lực hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải ròng xuống mức “0”. Việt Nam, với cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, đang khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, nâng cấp hạ tầng dữ liệu và quản trị để xây dựng thị trường carbon minh bạch, hiệu quả và đủ năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới, được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 18/7, các chuyên gia đã chia sẻ quan điểm về việc phát triển thị trường carbon như một giải pháp chiến lược giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết Net Zero. Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), nhấn mạnh rằng việc phát triển thị trường carbon là một trong những giải pháp quan trọng. Bằng cách định giá phát thải và khuyến khích công nghệ sạch, thị trường này tạo ra động lực tài chính, thúc đẩy các sáng kiến giảm phát thải và giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn lực quốc tế.

Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển thị trường carbon với mục tiêu kết nối thị trường trong nước với các cơ chế quốc tế. Các nền tảng pháp lý quan trọng đang được củng cố, bao gồm Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định số 119/2025/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, cũng như dự thảo Nghị định về sàn giao dịch carbon do Bộ Tài chính xây dựng.

Bên cạnh đó, các sáng kiến từ doanh nghiệp và cộng đồng địa phương cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển tín chỉ carbon ở các lĩnh vực như nông nghiệp, lâm nghiệp, năng lượng tái tạo và xử lý chất thải. Tuy nhiên, thị trường carbon tại Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn định hình nền móng với nhiều khoảng trống cần được lấp đầy. Một trong những điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) chưa đồng bộ, thiếu công cụ số hóa.

Ông Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, cho rằng thị trường carbon chỉ có thể hoạt động hiệu quả khi có một hệ thống đo lường, báo cáo, thẩm định đáng tin cậy và tương thích với quốc tế.

Bên cạnh khung pháp lý, các chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của nền tảng tài chính trong việc phát triển thị trường carbon. Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, bà Betty Palard, CEO ESG Climate Consulting, cho rằng Việt Nam có nhiều lợi thế để tham gia sâu vào thị trường carbon. Tuy nhiên, để tín chỉ carbon của Việt Nam có giá trị cao trên thị trường quốc tế, cần có một chiến lược xây dựng thương hiệu quốc gia dựa trên xác minh khoa học, truyền thông hiệu quả và tầm nhìn dài hạn từ các nhà hoạch định chính sách.