Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức đưa hai di sản văn hóa phi vật thể của Lào Cai vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đáng chú ý, trong số này có loại hình thuộc nhóm ẩm thực đầu tiên của tỉnh: ‘Tri thức dân gian chế biến cá nướng, vịt bầu lam và rượu men lá của người Tày xã Nghĩa Đô’.

Xã Nghĩa Đô là nơi cư trú của cộng đồng người Tày tại Lào Cai, với nền văn hóa truyền thống đậm nét từ ẩm thực đến các nghề thủ công. Trước đó, vào tháng 4/2025, nghề đan lát truyền thống của người Tày Nghĩa Đô cũng đã được ghi danh trong danh mục quốc gia, khẳng định thêm giá trị văn hóa độc đáo của vùng đất này.

Theo ông Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai, ẩm thực ở Nghĩa Đô được đánh giá cao bởi sự độc đáo đến từ nguyên liệu, quy trình, cách thức làm ra món ăn, nguyên tắc khi thưởng thức trên mâm. ‘Ẩm thực nơi đây là tập hợp của nhiều yếu tố từ thổ nhưỡng, nguồn nước, khí hậu để tạo nên hương vị riêng của địa phương’, ông Nghĩa cho biết.

Từ tập quán canh tác nương rẫy và cuộc sống gắn liền với rừng núi cao, đồng bào Tày đã sáng tạo nên một cách nấu ăn rất riêng: sử dụng ống tre, ống nứa thay cho nồi, xoong. Những món ăn đặc trưng như cơm lam, cá suối lam, rau rừng lam… Điểm chung của các món lam là hương vị đậm đà, giữ được độ ẩm và thơm nức mùi tre nứa.

Tại Nghĩa Đô, nhiều món ăn được chế biến từ nguyên liệu sẵn có tại địa phương, trong đó nổi bật là món ‘vịt bầu lam’. Món ăn này vẫn tuân thủ triết lý âm dương – ngũ hành trong ẩm thực truyền thống: thịt vịt được lọc và chặt (Kim), nấu trong ống tre (Mộc), dùng nước suối hoặc nước có sẵn trong ống tre (Thủy), nấu bằng lửa nhỏ (Hỏa), trên nền đất giữa núi rừng (Thổ).

Không chỉ hấp dẫn bởi nét ẩm thực truyền thống, các nghề thủ công của người Tày ở Nghĩa Đô cũng phản ánh sự tỉ mỉ, khéo léo và óc thẩm mỹ tinh tế. Từ khâu lựa chọn nguyên liệu, vót nan, định hình khung cho đến kỹ thuật nhuộm màu, hong dẻo – tất cả đều đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỹ năng cao.

Những di sản văn hóa phi vật thể của Lào Cai đang được chính người dân địa phương gìn giữ, trao truyền qua nhiều thế hệ. Đây cũng chính là nguồn tài nguyên du lịch độc đáo, góp phần tạo nên sức hấp dẫn riêng cho vùng đất này.

Xã Nghĩa Đô đang được biết đến như một điểm sáng trên bản đồ du lịch Lào Cai, là hình mẫu tiêu biểu cho phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống. Năm 2023, Nghĩa Đô đón khoảng 21.000 lượt khách, thu về 12,6 tỷ đồng từ hoạt động du lịch; sang năm 2024, lượng khách tăng lên 25.000 lượt, doanh thu từ du lịch cộng đồng ước đạt 15 tỷ đồng.

Ông Đỗ Văn Lưu, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Đô cho biết địa phương lấy văn hóa dân tộc Tày là cốt lõi để phát triển dịch vụ du lịch. Thời gian tới, xã tiếp tục vừa bảo tồn vừa phát triển văn hóa và các dịch vụ du lịch bền vững để củng cố thương hiệu của du lịch cộng đồng Nghĩa Đô; đồng thời tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân.

Với đà tăng trưởng này, Lào Cai đặt mục tiêu trong năm 2025 sẽ đón khoảng 12,3 triệu lượt khách, mang lại doanh thu ước đạt 46.705 tỷ đồng. Tầm nhìn đến năm 2030, địa phương kỳ vọng sẽ thu hút khoảng 16,5 triệu lượt khách, doanh thu đạt gần 74.800 tỷ đồng – từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GRDP của tỉnh.

Để khai thác hiệu quả sức mạnh văn hóa trong phát triển du lịch, biến di sản thành tài sản, cần sự vào cuộc bền bỉ, sáng tạo và chung tay đồng thuận của chính quyền và người dân. Mỗi di sản đều mang trong mình những câu chuyện hấp dẫn thể hiện nét đẹp văn hóa các tộc người. Do đó, bên cạnh việc gìn giữ di sản cần tăng cường công tác quảng bá, để mỗi người cùng hiểu – cùng yêu – cùng bảo tồn những di sản đa dạng trong đời sống hiện nay.

Ngành xây dựng hiện nay đang trải qua một quá trình chuyển đổi với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu cao về chất lượng, tiến độ cũng như an toàn lao động. Trước bối cảnh này, các nhà thầu xây dựng tại Việt Nam đang tích cực ứng dụng các công nghệ hiện đại vào quá trình thi công. Mục tiêu chính của việc ứng dụng công nghệ là nâng cao năng suất, đảm bảo chất lượng công trình và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Từ Bắc đến Nam, trên các công trường xây dựng, hình ảnh của máy móc tự động, hiện đại, hệ thống quản lý thi công kỹ thuật số và thiết bị bay không người lái đang hoạt động nhịp nhàng. Việc ứng dụng công nghệ này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ thi công mà còn đảm bảo chất lượng công trình. Tại khu vực miền núi phía Bắc, Dự án Cao tốc Tuyên Quang – Hà Giang đang được triển khai với sự ứng dụng nhiều công nghệ mới. Một trong những điểm nổi bật là công nghệ thi công dầm hộp bê tông cốt thép dự ứng lực liên tục bằng phương pháp đúc hẫng cân bằng tại hạng mục cầu Hàm Yên. Phương pháp này đặc biệt thích hợp với việc xây dựng các kết cấu nhịp có chiều cao mặt cắt thay đổi.

Không chỉ tại miền Bắc, tại Gói thầu số 04 thuộc cao tốc Tuyên Quang – Hà Giang, các nhà thầu cũng đã đưa vào sử dụng hàng loạt máy móc hiện đại. Máy khoan nhồi Zoomlion ZR300D và máy lu rung 40 tấn là những thiết bị được sử dụng để thi công đạt độ chính xác cao. Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải cũng đã ghi dấu ấn với việc ứng dụng tiến bộ khoa học vào thi công đường bộ cao tốc. Việc sử dụng phương pháp thi công dải phân cách bằng thiết bị tự động đã giúp nâng hiệu suất lao động lên mức cao nhất.

Tại Dự án Cầu Mỹ Thuận 2, nhà thầu đã sử dụng hệ thống cốp pha trượt tự động, kết hợp cùng thiết bị kiểm soát độ rung, độ lệch trụ cầu qua hệ thống cảm biến không dây. Cách làm này giúp đẩy nhanh tiến độ thi công và tăng độ chính xác của các cấu kiện quan trọng. Một trong những xu hướng nổi bật hiện nay là việc áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) trong toàn bộ vòng đời dự án. BIM giúp các bên liên quan phối hợp hiệu quả, giảm sai sót thiết kế, tối ưu tiến độ và tiết kiệm chi phí. Nhiều nhà thầu lớn đã đầu tư mạnh mẽ vào phát triển đội ngũ kỹ sư BIM chuyên biệt.

Trong công tác quản lý, giám sát, các công nghệ mới như hệ thống camera giám sát và flycam đang được ứng dụng rộng rãi. Phần mềm quản lý tiến độ, nhật ký thi công số hóa cũng được các đơn vị tư vấn giám sát phát triển và áp dụng mạnh mẽ. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong thi công xây dựng sẽ là xu thế tất yếu và yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của nhà thầu. Những nhà thầu làm chủ được công nghệ, làm chủ được tiến độ và chất lượng công trình sẽ định vị được năng lực cạnh tranh trên thương trường.

Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách thúc đẩy chuyển đổi số trong xây dựng, trong đó có việc khuyến khích ứng dụng BIM, triển khai hệ thống dữ liệu công trình số quốc gia, thúc đẩy sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện môi trường. Đây là cơ hội để nhà thầu Việt không chỉ nâng cao năng lực nội tại mà còn vươn ra thị trường quốc tế. Việc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ hiện đại trong ngành xây dựng không chỉ giúp các nhà thầu nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành xây dựng Việt Nam.