Sơn La, một tỉnh vùng cao hiểm trở của Việt Nam, đang đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo trẻ em được tiêm chủng đầy đủ. Không chỉ khoảng cách địa lý là rào cản, mà còn có những e ngại và hiểu lầm tồn tại từ lâu trong cộng đồng. Dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ được triển khai từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2025, do CDC Sơn La phối hợp cùng PATH và Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thực hiện, đã mở ra một hướng đi mới trong việc tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn.

Dự án này đã trao quyền và kết nối các lực lượng xã hội, tạo nên những thay đổi đáng kinh ngạc từ chính những con người gần gũi nhất với cộng đồng. Tại xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La, nơi đa số dân cư là người dân tộc Mông, nhiều phụ nữ vẫn chưa đưa con đi tiêm đầy đủ vì thiếu thông tin. Chị Lèo Thị Đẹm, Chi hội trưởng Phụ nữ xã, đã nhận ra rằng một buổi nói chuyện riêng về y tế khó thu hút các chị em đang bận rộn việc nương rẫy, con nhỏ. Từ đó, chị đã mạnh dạn thay đổi, lồng ghép khoảng 30 phút nói chuyện tiêm chủng vào các buổi sinh hoạt định kỳ.

Chị không chỉ nói về lợi ích của vắc xin mà còn chia sẻ về tình hình dịch bệnh thực tế như uốn ván sơ sinh vẫn còn xuất hiện tại địa phương. Để tăng sức hút, chị phối hợp với cán bộ y tế tổ chức đo huyết áp, phát thuốc tẩy giun. Kết quả, chỉ trong tháng đầu tiên tham gia truyền thông, chị đã tổ chức 7 buổi truyền thông (5 nhóm, 2 cá nhân), góp phần tăng tỷ lệ khám thai, tiêm uốn ván và nâng tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã.

Đến tháng 6/2025, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã Ngọc Chiến đạt 48,6% – gấp 4 lần so với 10,9% cùng kỳ năm 2024. Không chỉ tại xã Ngọc Chiến, nhiều Chi hội Phụ nữ ở các xã khác cũng đã tham gia rất tích cực đưa truyền thông tiêm chủng vào hoạt động thường xuyên, cho thấy đây thực sự là một nhiệm vụ phù hợp với vai trò và thế mạnh sẵn có của họ.

Còn tại xã Phiêng Cằm, một xã khu vực III của huyện Mai Sơn (cũ), trước thời điểm sáp nhập với xã Chiềng Nơi thành xã Phiêng Cằm (mới) hiện nay, đây là nơi cư trú của khoảng 1.506 hộ, trên 8.000 nhân khẩu thuộc 5 thành phần dân tộc (Mông, Khơ Mú, Thái, Dao, Kinh). Nằm cách Trung tâm Y tế khu vực gần 86km, bản Phiêng Phụ là nơi sinh sống của 11 hộ đồng bào người Thái và hơn 100 hộ người Mông. Người dân nơi đây phần lớn không thạo tiếng phổ thông, khiến việc tiếp cận thông tin y tế gặp nhiều khó khăn.

Tỷ lệ trẻ em được tiêm đầy đủ luôn ở mức thấp dưới 50%. Đây là điều trăn trở nhiều năm của ông Vàng A Nếnh – Trưởng bản Phiêng Phụ. Trước đây, ông nghĩ tiêm chủng là trách nhiệm của cán bộ y tế. Nhưng sau khi được tập huấn về kỹ năng truyền thông và phối hợp liên ngành trong tiêm chủng, ông nhận ra vai trò quan trọng của mình trong cộng đồng.

Ban đầu, ông phối hợp cùng nhân viên y tế và đoàn thể tổ chức họp bản để truyền thông, nhưng những hộ gia đình còn e ngại nhất lại không tham gia. Ông chuyển hướng sử dụng loa bản để phát thông điệp đơn giản bằng tiếng Mông (do dự án cung cấp), rồi tự mình đến từng nhà để lắng nghe, giải thích về lợi ích và độ an toàn của vắc xin. Có nhà ông phải đến ba lần mới thuyết phục được.

Nhờ kiên trì, cả 8 hộ ban đầu do dự đã đồng ý tiêm đầy đủ cho con. Hiện vẫn còn 15–16 hộ trong bản cần nhắc nhiều lần mới đưa con đi tiêm. Ông Nếnh dự định tiếp tục phối hợp Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên để lồng ghép tiêm chủng vào sinh hoạt cộng đồng, giúp duy trì và nâng cao nhận thức chung của bà con trong bản.

Đồng thời, ông cũng sẵn sàng đến từng nhà vận động nếu cần – quyết tâm không để trẻ nào không được tiếp cận với tiêm chủng. Thành công của dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ không phải là những câu chuyện đơn lẻ, mà là kết quả của một mô hình phối hợp chặt chẽ, trong đó Trạm Y tế xã giữ vai trò điều phối, hỗ trợ kỹ thuật, ‘cầm tay chỉ việc’ để các lực lượng xã hội tự tin truyền thông đúng và hiệu quả.

Trưởng bản, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên là những ‘cánh tay nối dài’ không thể thiếu. Họ có uy tín và sự thấu hiểu địa phương, giúp thông điệp y tế trở nên gần gũi và thuyết phục hơn. Cách làm hiệu quả nhất là ‘đến đúng nơi, đúng lúc, gặp đúng người, nói đúng điều người dân cần’.

Việc lồng ghép vào các hoạt động sẵn có, sử dụng tiếng dân tộc và liên hệ với tình hình dịch bệnh thực tế đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội. Những kinh nghiệm quý báu từ Sơn La chính là tài liệu tham khảo sống động cho các địa phương, đặc biệt là các đơn vị y tế và đoàn thể sau sáp nhập, để cùng nhau chung tay tạo nên sự thay đổi bền vững trong công tác tiêm chủng.

Sau hơn 2 tuần sáp nhập địa giới hành chính và chuyển sang mô hình chính quyền 2 cấp, Hội Phụ nữ các xã, phường tại TP.HCM đã nhanh chóng ổn định tổ chức và đưa hoạt động vào nền nếp. Quá trình chuyển đổi đã đòi hỏi tinh thần trách nhiệm, linh hoạt và chủ động thích ứng của đội ngũ cán bộ Hội cơ sở.

Tại buổi họp mặt đầu tiên sau sáp nhập do Hội LHPN TP.HCM tổ chức ngày 18/7, gần 170 Chủ tịch Hội cơ sở đã có dịp gặp gỡ, kết nối, chia sẻ kinh nghiệm trong hành trình mới. Bà Võ Ngọc Thanh Trúc – Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM, Chủ tịch Hội LHPN TP.HCM đánh giá cao tinh thần dấn thân, sẵn sàng nhận nhiệm vụ của cán bộ Hội sau khi tinh gọn bộ máy từ 441 đơn vị xuống còn 168.

Bà Trúc nhấn mạnh, dù địa bàn hoạt động rộng hơn, nhân sự thay đổi, nhiều cán bộ lần đầu làm công tác Hội, nhưng các chị đã nhanh chóng bắt nhịp, xây dựng phương pháp làm việc phù hợp. Nhiều cán bộ Hội cơ sở thẳng thắn nhìn nhận những khó khăn bước đầu, từ việc làm quen địa bàn rộng, chưa nắm rõ chi hội mới, đến việc cập nhật nghiệp vụ. Tuy nhiên, tinh thần chung là không ngại học hỏi, đổi mới cách làm.

Để gắn kết hoạt động của hội viên, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Thái Mỹ tổ chức nhiều buổi gặp mặt để các cô trong chi hội có thể trao đổi với nhau, nắm bắt tâm tư nguyện vọng, những khó khăn. Từ đó tạo điều kiện tốt nhất để sắp tới hoạt động ngày càng tích cực và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, khó khăn hiện tại sau sáp nhập là vấn đề kinh phí để hỗ trợ một số hoạt động trong các đợt cao điểm sắp tới. So với trước đây, lúc trước chỉ có một xã bây giờ gộp ba xã diện tích tương đối rộng, bà Bùi Thị Hiền Thanh, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Thái Mỹ (huyện Củ Chi, TP.HCM cũ) cho hay.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Chủ tịch Hội LHPN phường Minh Phụng (Quận 11, TP.HCM cũ) cũng cho biết: “Ban đầu bối rối, nhưng khi kết nối tốt với các chi hội khu phố thì công việc dần ổn định hơn”. “Mình cảm thấy rằng công việc cũng có sự an tâm. Bên Hội đã chủ động triển khai nhiều hoạt động hội thao, tuyên truyền, hội thi trực tuyến, tìm hiểu về giá trị văn hóa, lịch sử. Tất cả những hoạt động đó đều thu hút sự tham gia của các chi hội. Điều hạnh phúc lớn nhất đối với bản thân tôi là các cô chú khu phố đã ủng hộ hết mình, rất nhiệt tình trong triển khai các hoạt động phong trào tại địa phương” – bà Thủy nói thêm.

Về nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới, bà Trịnh Thị Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN TP.HCM đề nghị các đơn vị tập trung ổn định tổ chức, phân công rõ ràng, phát huy vai trò nòng cốt tại cộng đồng, đẩy mạnh chuyển đổi số và chăm lo thiết thực cho phụ nữ, trẻ em. https://www.hochiminhcity.gov.vn TP.HCM hiện nay là một địa bàn đã được mở rộng, số lượng cơ sở hội là 168, nếu áp dụng những phương pháp truyền thống sẽ không còn phù hợp với tình hình hiện nay. Chính vì vậy, chúng tôi xác định chuyển đổi số là một trong những giải pháp để thực hiện cải tiến lề lối làm việc, ưu tiên việc kết nối thông suốt thông tin từ thành phố đến cơ sở thông qua các phần mềm, ứng dụng các phương tiện trên trang mạng để có thể chuyển tải thông tin đến các cơ sở hội một cách nhanh nhất cũng như cơ sở hội sẽ phản ánh về thành phố kịp thời nhất.

Thách thức lớn nhất là nhiều hội viên còn bỡ ngỡ với tổ chức mới, song đây cũng là cơ hội để lắng nghe nhiều hơn, tổ chức hoạt động sát nhu cầu thực tế, duy trì sự đoàn kết giữa các chi hội cũ. Bà Hoàng Thị Hiền, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Bàu Lâm (thuộc huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũ) cho biết: “Công việc cũng mới bắt đầu, các cơ chế đều mới nên cũng gặp những bỡ ngỡ. Do các chị đều không phụ trách mảng này từ những cơ quan khác về, phải cập nhật lại từ đầu, cho nên cũng gặp những khó khăn, điều kiện tiếp cận từ cơ sở cho đến thành phố thì quá xa. Tuy nhiên là sau khi cấp huyện bỏ thì mình được điều động từ huyện về xã giữ chức vụ, với tinh thần là Đảng và Nhà nước phân công thì mình cố gắng thực hiện tốt các nhiệm vụ cấp trên giao”. http://www.hoangthihien.vn

Dù còn nhiều khó khăn nhưng với tinh thần trách nhiệm, gắn bó và đổi mới đang lan tỏa mạnh mẽ, các cán bộ Hội Phụ nữ ở TP.HCM đều thể hiện quyết tâm xây dựng tổ chức Hội ngày càng vững mạnh, hiệu quả trong giai đoạn mới – giai đoạn của chuyển đổi số, hợp nhất các đơn vị hành chính và hội nhập sâu rộng.