Nền kinh tế toàn cầu đang trải qua một giai đoạn bất ổn chưa từng có dưới tác động của chính sách thuế quan của Mỹ. Kể từ khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai của mình, các đe dọa về thuế quan mạnh tay đối với toàn cầu đã gây ra những波 động lớn trong nền kinh tế thế giới. Mục tiêu chính mà ông Trump nhắm tới là Trung Quốc, cùng với các nước bị nghi ngờ là trung chuyển hàng hóa Trung Quốc trước khi xuất khẩu sang Mỹ, với mức thuế quan rất cao.

Trước những sức ép từ trong nước, ông Trump đã buộc phải hoãn áp dụng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc để tiến hành đàm phán tại Geneva. Tuy nhiên, những bất ổn trong chính sách kinh tế của Mỹ đã khiến các nhà đầu tư không còn xem Mỹ là một điểm đến an toàn. Dòng vốn đầu tư toàn cầu cũng đã trải qua những thay đổi đáng kể do chính sách thuế quan của Mỹ và những xung đột địa chính trị trên toàn cầu.

Đối với Việt Nam, với nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào bên ngoài cả về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và xuất khẩu, việc ứng phó với những tác động tiêu cực từ bên ngoài là hết sức cần thiết. Mức thuế quan mà ông Trump tuyên bố đối với Việt Nam được xem là tương đối thuận lợi so với các nước châu Á khác, nhưng vẫn cần phải chờ đợi và chuẩn bị cho những rủi ro tiềm ẩn.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động loại bỏ những rủi ro, ngay cả khi phải chịu chi phí cao hơn. Chẳng hạn, để giảm thiểu rủi ro về nguồn gốc xuất xứ, các doanh nghiệp ngành dệt may Việt Nam nên chủ động tìm kiếm nguồn nguyên liệu thay thế, mặc dù chi phí có thể cao hơn. Dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể phải điều chỉnh lại theo hướng thu hẹp hơn. Theo dự báo của OECD, tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2025 sẽ là 2,9% (so với mức 3,3% của năm 2024), và nhiều khả năng sẽ khó đạt được mục tiêu này. Khả năng nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái ngày càng tăng cao.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp và policymakers Việt Nam cần theo dõi sát sao diễn biến của tình hình kinh tế toàn cầu và có những biện pháp ứng phó phù hợp. Điều quan trọng là phải duy trì sự ổn định và phát triển bền vững của nền kinh tế, đồng thời đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tăng cường năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong nước.

Đối với các doanh nghiệp, việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, cũng như tìm kiếm những cơ hội mới trong các thị trường quốc tế sẽ là những hướng đi quan trọng. Bên cạnh đó, việc tăng cường hợp tác quốc tế và tham gia vào các thỏa thuận thương mại tự do sẽ giúp Việt Nam tăng cường vị thế và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Cuối cùng, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang trải qua những thay đổi lớn, việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện môi trường kinh doanh và tăng cường hỗ trợ cho doanh nghiệp sẽ là những nhiệm vụ quan trọng của policymakers Việt Nam trong thời gian tới.

Chuyên gia kinh tế trưởng của công ty quản lý tài sản Apollo Global Management, ông Torsten Slok, vừa đưa ra nhận định rằng giá cổ phiếu của các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) hiện đang bị thổi phồng quá mức. Điều này đã gây ra sự so sánh với mức định giá của các công ty internet vào cuối thập niên 1990, và ông cho rằng đây có thể là dấu hiệu cho thấy một cuộc khủng hoảng mới đang trên đà hình thành.

Ông Slok chỉ ra rằng nhiều công ty đang hưởng lợi từ làn sóng AI, với các tên tuổi lớn như Apple, Microsoft, Google (Alphabet), Amazon, Meta, OpenAI… đang chứng kiến giá cổ phiếu tăng vọt trong vài năm gần đây. Phần lớn sự tăng trưởng này đến từ dòng tiền đổ vào các dự án liên quan đến AI. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng mức tăng trưởng này không phản ánh đúng khả năng tạo ra lợi nhuận thực tế của doanh nghiệp.

Ông Slok so sánh tình hình hiện nay với bong bóng dot-com từng nổ ra vào đầu những năm 2000. Khi đó, hàng loạt công ty internet non trẻ được đầu tư hàng tỷ USD với kỳ vọng lớn, nhưng sau vài năm, thị trường sụp đổ khiến nhiều doanh nghiệp phá sản, nhà đầu tư trắng tay. Ngay cả những tập đoàn trụ lại như Amazon cũng mất đi hàng tỷ USD giá trị thị trường. Nếu ‘bong bóng AI’ thực sự vỡ, hậu quả lần này có thể còn nghiêm trọng hơn cả cú sập dot-com năm xưa.

Ông Slok không đưa ra thời điểm cụ thể, nhưng chuyên gia kinh tế này cảnh báo rằng thị trường công nghệ, đặc biệt là lĩnh vực AI, đang tiềm ẩn nguy cơ bong bóng tài chính giống như thời kỳ dot-com trước đây, thậm chí có thể nghiêm trọng hơn.

Ngay cả những người không chuyên về tài chính cũng dễ dàng nhận ra sự ‘bất thường’ khi nhiều ông lớn công nghệ đua nhau chi mạnh tay cho AI. Ví dụ, OpenAI gần đây tiết lộ rằng Meta sẵn sàng chi tới 100 triệu USD để thu hút nhân tài AI. Trước đó, chính OpenAI cũng đã đầu tư 14 tỷ USD vào công ty ScaleAI, nhưng kết quả là 200 nhân viên tại đây bị sa thải. Trong khi đó, CoreWeave đầu tư 6 tỷ USD cho một trung tâm AI mới, Amazon dự kiến chi thêm 8 tỷ USD vào công ty AI Anthropic, còn Nvidia đang lên kế hoạch rót tới 500 tỷ USD vào cái gọi là ‘nhà máy AI’.

Những con số khổng lồ, nhưng câu hỏi đặt ra là: AI đã thật sự mang lại lợi nhuận xứng đáng với mức đầu tư đó chưa? Chuyên gia cho rằng chưa. Và ông cảnh báo thị trường đang bị thổi phồng bởi kỳ vọng quá mức, không dựa trên hiệu quả kinh doanh thực tế. Đây là mô-típ quen thuộc mà thị trường từng chứng kiến với nhiều công nghệ ‘hot’ trước đây.

Chúng ta có thể nhớ lại metaverse từng được Meta (Facebook) đặt cược hàng chục tỷ USD, nhưng rồi nhanh chóng bị ‘bỏ xó’ để chạy theo AI. Hoặc NFT, blockchain từng được quảng bá là sẽ thay đổi cả thế giới nghệ thuật, tài chính… nhưng đến nay vẫn chưa mang lại kết quả rõ ràng.

Điểm khác biệt lần này là AI không chỉ xuất hiện ở một vài lĩnh vực, mà có mặt khắp nơi, từ công nghệ, tài chính, y tế đến giáo dục, thậm chí trong các sản phẩm gia dụng. Dù vậy, số lượng sản phẩm AI tạo ra lợi nhuận thực tế vẫn chưa nhiều.

Ông Slok cho rằng, nếu bong bóng AI nổ, thị trường sẽ trải qua giai đoạn thanh lọc. Những công ty đầu cơ hoặc sống nhờ kỳ vọng sẽ khó trụ vững. Trong khi đó, các tập đoàn lớn như Amazon, Google hay Meta có thể vẫn tồn tại, nhưng buộc phải cắt giảm đầu tư và thu hẹp hoạt động.

Tuy nhiên, giống như cú sập dot-com không ‘giết chết’ internet, AI cũng sẽ không biến mất nếu bong bóng vỡ. Công nghệ này vẫn sẽ tiếp tục phát triển, trở thành công cụ hỗ trợ hữu ích trong nhiều lĩnh vực. Chỉ có điều, chúng ta sẽ không còn thấy từ ‘AI’ rầm rộ như hiện tại…