Nhà nghiên cứu Frank J. Sulloway từ Đại học Harvard đã thực hiện một nghiên cứu sâu rộng về mối liên hệ giữa thứ tự sinh và đặc điểm tính cách của hàng nghìn người. Kết quả cho thấy, những người con cả trong gia đình có xu hướng cầu toàn, có tổ chức, thích kiểm soát và nghiêm túc hơn so với các em út. Những đặc điểm này thường thấy ở các nhà lãnh đạo.

Theo Sulloway, việc trở thành con cả thường đi kèm với trách nhiệm và kỳ vọng lớn hơn từ bố mẹ. Điều này đã giúp họ hình thành lối sống có trách nhiệm, tuân thủ quy tắc và có khả năng kiểm soát bản thân tốt hơn từ sớm. Khi trưởng thành, họ có xu hướng đảm nhận các vị trí lãnh đạo trong công việc.

Một số nghiên cứu tiếp theo đã củng cố quan điểm của Sulloway. Khảo sát của CareerBuilder (Mỹ) chỉ ra rằng con cả chiếm tỷ lệ cao nhất trong nhóm làm quản lý, điều hành. Tại Anh, một cuộc khảo sát của YouGov cũng ghi nhận tỷ lệ người tự mô tả bản thân là ‘nghiêm túc, có định hướng rõ ràng’ cao nhất rơi vào nhóm con đầu lòng.

Nhiều người thành công trong giới công nghệ và chính trị cũng là con cả, chẳng hạn như Jeff Bezos – nhà sáng lập Amazon, Elon Musk – CEO Tesla và SpaceX, và Angela Merkel – cựu Thủ tướng Đức.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo không nên tuyệt đối hóa vai trò của thứ tự sinh. TS Kevin Leman, nhà tâm lý học, cho rằng cách bố mẹ đối xử và môi trường giáo dục mới định hình tính cách một cách rõ ràng nhất.

Vì thế, dù là con cả hay con út, điều quan trọng không phải là bạn sinh thứ mấy, mà là bạn đã lớn lên như thế nào.

Trong thế giới doanh nghiệp Mỹ, một xu hướng mới đang nổi lên: giấc ngủ không còn là kẻ thù của thành công, mà là một phần quan trọng trong chiến lược lãnh đạo. Các CEO hàng đầu đang dần bỏ đi quan niệm ‘ngủ ít mới thành công’ từng phổ biến ở Thung lũng Silicon hơn một thập kỷ trước.

Peter Barsoom, CEO của một công ty dược phẩm Mỹ, là một trong những người đã thay đổi quan điểm của mình về giấc ngủ. Với hơn 20 năm kinh nghiệm làm việc tại các công ty tài chính lớn như Morgan Stanley và Merrill Lynch, Barsoom từng tin rằng ngủ ít là chìa khóa để thành công. Anh chỉ ngủ ba tiếng mỗi ngày, dậy lúc 4h30 sáng để làm việc. Tuy nhiên, sau nhiều năm làm việc cường độ cao, Barsoom đã chuyển sang ‘ngủ kỹ’ như một chiến lược mới.

Hiện tại, Barsoom ngủ 6-8 tiếng mỗi đêm. ‘Phiên bản 22 tuổi của tôi chắc sẽ cười nhạo điều này’, ông nói, ‘Nhưng giờ tôi luôn ưu tiên giấc ngủ’. Thay đổi của Barsoom phản ánh xu hướng chung trong giới lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ.

Theo báo cáo của tổ chức sức khỏe McKinsey Health Institute, ‘nền kinh tế giấc ngủ’ đã vượt 500 tỷ USD, khi người tiêu dùng chi mạnh cho thiết bị đeo tay, mặt nạ ngủ và nệm giá từ vài nghìn đến 20.000 USD. Khảo sát do Deloitte Mỹ công bố cũng cho thấy 41% người trưởng thành sẵn sàng bỏ tiền để cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Daniel Ramsey, CEO công ty cung cấp nhân sự MyOutDesk, cũng đã thay đổi quan điểm của mình về giấc ngủ. Ông từng chạy theo phong trào ‘hustle porn’, đề cao làm việc không ngừng và coi ngủ là lãng phí. Tuy nhiên, giờ đây ông đã hiểu rằng đó không phải là cách để thành công lâu dài.

Ramsey theo dõi giấc ngủ hằng ngày và tập thói quen nghỉ ngơi đúng giờ. ‘Tôi muốn dẫn dắt chứ không kiểm soát. Tôi cần tỉnh táo để lắng nghe thay vì phản ứng. Khi ngủ đủ, mọi việc dễ dàng hơn’, ông nói.

Arianna Huffington, CEO công ty công nghệ hành vi Thrive, xem việc chuẩn bị cho giấc ngủ là ‘nghi thức thiêng liêng’. Bà bỏ điện thoại ngoài phòng, uống trà hoa cúc hoặc lavender và đọc sách trước khi ngủ.

Tom Pickett, CEO nền tảng sức khỏe tinh thần Headspace, coi giấc ngủ quan trọng như tập thể dục hay dự họp hội đồng quản trị. ‘Nếu giấc ngủ bị ảnh hưởng, mọi thứ khác cũng đi xuống’, ông nói.

Tỷ phú Jeff Bezos cũng khẳng định ông luôn ưu tiên ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm vì điều này giúp duy trì năng lượng, cải thiện khả năng tư duy và ra quyết định hiệu quả trong vai trò lãnh đạo.

Tiến sĩ Wendy Troxel, chuyên gia giấc ngủ tại RAND Corporation, cho biết thái độ của các CEO với giấc ngủ đã thay đổi rõ rệt từ đầu những năm 2000. Bà từng dành 10 năm đầu sự nghiệp để thuyết phục mọi người rằng ngủ là cần thiết.

‘Giờ thì ngược lại, ai muốn đạt hiệu suất cao đều phải đưa giấc ngủ vào chiến lược’, bà nói. Tuy nhiên, theo Troxel, ngủ lại là thách thức lớn với các lãnh đạo cấp cao, góp phần thúc đẩy sự bùng nổ của thị trường chăm sóc giấc ngủ.

Các nghiên cứu đã chứng minh ngủ sâu giúp cải thiện não bộ, tăng hiệu suất, ổn định cảm xúc và giảm nguy cơ bệnh tim mạch, lo âu, trầm cảm. ‘Giấc ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến phán đoán và ra quyết định’, Troxel nói.

Ngày Quốc tế Nelson Mandela năm 2025 đã được tổ chức với một chủ đề đầy ý nghĩa: ‘Cuộc chiến chống đói nghèo và bất bình đẳng vẫn nằm trong tay chúng ta’. Trong dịp này, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) António Guterres đã có vinh dự trao giải thưởng Nelson Rolihlahla Mandela cho hai cá nhân xuất sắc, những người đã có những đóng góp đáng kể cho cộng đồng. Đó là bà Brenda Reynolds, một nhà hoạt động người Canada, và ông Kennedy Odede, một doanh nhân xã hội người Kenya.

Bà Brenda Reynolds là một chuyên gia công tác xã hội có nhiều năm kinh nghiệm trong việc hỗ trợ y tế cho người da đỏ ở Canada. Vai trò của bà trong các thỏa thuận hòa giải giữa chính quyền và cộng đồng người bản địa đã để lại dấu ấn sâu sắc. Những kinh nghiệm và hiểu biết sâu rộng của bà đã được LHQ ghi nhận, và bà đã trở thành diễn giả tại nhiều tọa đàm quốc tế quan trọng. Sự tận tâm và cống hiến của bà Reynolds đối với việc xây dựng cầu nối giữa các cộng đồng đã góp phần thúc đẩy sự hòa giải và hiểu biết lẫn nhau.

Ông Kennedy Odede là nhà sáng lập và Tổng Giám đốc điều hành của SHOFCO, một doanh nghiệp xã hội hoạt động nhằm hỗ trợ trẻ em lang thang cơ nhỡ. Với bản thân từng là trẻ em đường phố sống tại khu ổ chuột Kibera, Kenya, câu chuyện của ông Odede là một minh chứng sống cho sự kiên trì và nỗ lực vượt qua nghịch cảnh. Hiện nay, SHOFCO đã mở rộng hoạt động tại 68 địa điểm, cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho người dân nghèo và tạo điều kiện cho họ cải thiện cuộc sống. Công việc của ông Odede không chỉ mang lại hy vọng cho những người trẻ mà còn thể hiện một cách tiếp cận đổi mới trong việc giải quyết vấn đề nghèo đói và bất bình đẳng.

Tổng Thư ký LHQ António Guterres đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với cả hai người đoạt giải, khẳng định rằng họ đã thể hiện tinh thần của Nelson Mandela, đó là ‘điều quan trọng trong cuộc sống không chỉ là việc chúng ta đã sống, mà là những khác biệt mà chúng ta đã tạo ra cho cuộc sống của người khác’. Ông Guterres cũng nhấn mạnh rằng di sản hòa giải và chuyển đổi của Nelson Mandela tiếp tục là nguồn cảm hứng và động lực cho nhiều người trên toàn thế giới.

Chủ tịch Đại hội đồng LHQ Philémon Yang cũng có phát biểu đánh giá cao giải thưởng Nelson Mandela của LHQ năm 2025. Ông cho biết: ‘Giải thưởng Nelson Mandela của LHQ năm 2025 không chỉ tôn vinh di sản của ông mà còn khẳng định tinh thần đa phương tồn tại thông qua những nỗ lực không mệt mỏi của những người đoạt giải.’ Điều này thể hiện cam kết của LHQ trong việc tiếp tục thúc đẩy các giá trị của Nelson Mandela, bao gồm sự công bằng, bình đẳng, và hòa giải, hướng tới xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.