Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, việc đảm bảo khả năng tiếp cận thông tin trên môi trường số cho tất cả mọi người, đặc biệt là người khuyết tật (NKT), đang trở thành một yêu cầu cấp thiết. Quá trình chuyển đổi số đang mở ra nhiều cơ hội để người dân tiếp cận các dịch vụ công một cách thuận tiện hơn thông qua các nền tảng trực tuyến. Tuy nhiên, để đảm bảo tính tiếp cận cho NKT, các nền tảng số cần được thiết kế và triển khai theo các tiêu chuẩn quốc tế về tiếp cận.

Trên thế giới, các tiêu chuẩn như WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) đã được áp dụng rộng rãi để hướng dẫn thiết kế website và ứng dụng di động thân thiện với NKT. Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Thông tư số 26/2020 yêu cầu các cơ quan nhà nước áp dụng chuẩn WCAG 1.0 và khuyến khích áp dụng phiên bản 2.0 và 2.1. Tuy nhiên, thông tư này chưa được triển khai rộng rãi và đã lạc hậu so với phiên bản mới nhất WCAG 2.2, dẫn đến việc NKT vẫn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận các nền tảng số.

Hội Người mù Việt Nam cho biết, trong năm 2024, Hội đã phối hợp với UNDP và nhận tài trợ từ Đại sứ quán Na Uy để triển khai dự án ‘Tăng cường tiếp cận thông tin số cho người khuyết tật tại Việt Nam’. Dự án đã tiến hành đánh giá mức độ tiếp cận của 20 cổng thông tin điện tử thuộc Quốc hội, Chính phủ và 18 bộ, ngành. Kết quả đánh giá cho thấy, mặc dù một số đơn vị đã thay đổi cấu trúc cổng thông tin sau quá trình sắp xếp bộ máy, nhưng tính tiếp cận cho NKT vẫn hầu như chưa được cải thiện.

Dự án sẽ hỗ trợ thí điểm chỉnh sửa hai cổng thông tin điện tử để đảm bảo đáp ứng các tiêu chí tiếp cận, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng tiêu chuẩn tiếp cận phù hợp với thông lệ quốc tế. Bà Đinh Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam, cho biết việc người khuyết tật có thể tiếp cận các cổng thông tin điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến không chỉ là yêu cầu về kỹ thuật, mà còn là biểu hiện cụ thể của quyền công dân và sự tham gia bình đẳng vào đời sống chính trị, kinh tế, xã hội.

Để cải thiện tình hình, bà Đinh Việt Anh kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành thông tư thay thế Thông tư số 26/TT-BTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông trước đây, cập nhật tiêu chuẩn tiếp cận theo xu hướng quốc tế hiện nay là WCAG 2.1 hoặc WCAG 2.2 ở mức AA, và đưa tiêu chí đảm bảo tính tiếp cận này vào chỉ số xếp hạng chuyển đổi số.

Ông Cù Kim Long, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ Khoa học và Công nghệ, cũng đồng quan điểm rằng đảm bảo tính tiếp cận cho người khuyết tật trong dịch vụ công trực tuyến không phải là điều tốn kém hay phức tạp, mà là hành động thiết thực thể hiện tinh thần bao trùm và nhân văn trong quá trình chuyển đổi số. Ông Long đề xuất cần đồng bộ nhiều giải pháp, bao gồm việc quán triệt nguyên tắc ‘tiếp cận từ đầu’ trong quá trình thiết kế nền tảng số, và tham vấn người sử dụng để đảm bảo mọi thay đổi xuất phát từ nhu cầu thực tế.

Chuyển đổi số chỉ thực sự thành công khi mọi người đều có cơ hội tiếp cận bình đẳng. Việc nâng cao khả năng tiếp cận cho người khuyết tật là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội số toàn diện và bền vững.

Trong bối cảnh hiện nay, việc hỗ trợ chuyên sâu và thiết thực cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh và hợp tác xã nhằm nâng cao năng lực số và đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh đang được triển khai mạnh mẽ. Đây không chỉ là động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế mà còn đóng vai trò then chốt trong việc nâng tầm thương mại điện tử và phát triển nền kinh tế số.

Nhiều hoạt động thiết thực và hiệu quả đã được tổ chức nhằm hỗ trợ việc làm và khởi nghiệp kinh tế số, đặc biệt là cho những nhóm đối tượng yếu thế như người khuyết tật. Điển hình là vào đầu tháng 7 vừa qua tại Hà Nội, Trung tâm Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp Việt Nam, Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và công nghệ số (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương) và Hội Thanh niên khuyết tật Việt Nam đã phối hợp tổ chức một chương trình đào tạo, hỗ trợ việc làm và khởi nghiệp kinh tế số dành riêng cho người khuyết tật.

Chương trình này bao gồm chuỗi tập huấn chuyên sâu, cung cấp các tài nguyên học tập cần thiết và tạo điều kiện kết nối cộng đồng nhà sáng tạo. Ngoài ra, chương trình còn hỗ trợ xây dựng kênh phân phối sản phẩm phù hợp thông qua các nền tảng thương mại điện tử như TikTok Shop, livestream bán hàng, tiếp thị liên kết… sao cho phù hợp với khả năng tiếp cận và điều kiện thực tế của người khuyết tật.

Ông Bùi Huy Hoàng, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và công nghệ số, cho biết rằng việc xây dựng nền tảng công nghệ và hệ sinh thái thương mại điện tử, cùng với các chương trình đào tạo góp phần kết nối người khuyết tật với doanh nghiệp và thị trường. Điều này giúp họ có thêm động lực và ý chí để khởi nghiệp kinh tế số.

Bộ Công Thương đã và đang tổ chức nhiều hoạt động thiết thực trong thời gian qua nhằm thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử và chuyển đổi số tại các địa phương. Đồng thời, Bộ cũng tích cực hỗ trợ khởi nghiệp, mở “cánh cửa” công nghệ cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như các hợp tác xã. Từ đầu năm đến nay, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã phối hợp tổ chức các hội nghị, chương trình đào tạo và các sự kiện liên kết vùng. Mục đích là để nâng cao năng lực triển khai thương mại điện tử tại các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Lê Hoàng Oanh, khẳng định rằng chuyển đổi số và phát triển thương mại điện tử đã được xác định là một trong những đột phá chiến lược. Điều này nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia. Trong thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục tổ chức thêm nhiều chương trình đào tạo, tập huấn về chuyển đổi số, an toàn, an ninh mạng, kỹ năng công nghệ mới. Đồng thời, Cục cũng sẽ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng thiết kế, vận hành và khai thác các hệ thống, nền tảng số hiện đại. Điều này sẽ phục vụ tiến trình phát triển kinh tế số và chuyển đổi số của đất nước.

Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số, Nguyễn Hữu Tuấn, cho biết rằng với mục tiêu cải thiện khả năng tiếp cận và nâng cao kỹ năng trong thương mại điện tử cho mọi đối tượng, Trung tâm sẽ tiếp tục triển khai các chương trình đào tạo chuyên sâu. Các khóa học trực tuyến sẽ được cung cấp cho doanh nghiệp, đặc biệt là ở các khu vực khó khăn. Các hoạt động này tập trung vào bốn trụ cột chính gồm: GoOnline, GoExport, GoAI và GoRight.

Ông Tuấn nhấn mạnh rằng các hoạt động này được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, nâng cao năng lực, thúc đẩy khả năng xuất khẩu. Đặc biệt, điều này sẽ mang lại lợi ích lớn cho các doanh nghiệp ở địa phương, giúp họ phát triển và hội nhập sâu vào nền kinh tế số.