Thị trường lao động Việt Nam đang trải qua giai đoạn hồi phục nhưng với tốc độ chậm và tính chọn lọc cao. Theo Báo cáo thị trường lao động quý II/2025 do Vieclam24h công bố, trong 12 tháng qua, 26,4% doanh nghiệp Việt Nam đã tiến hành tinh gọn bộ máy của mình. Kết quả này được rút ra từ khảo sát gần 3.000 người, trong đó có gần 2.000 lao động và gần 1.000 doanh nghiệp.

Khảo sát cho thấy các ngành như bán lẻ, sản xuất, bất động sản và xây dựng là những lĩnh vực có nhiều doanh nghiệp tiến hành tinh gọn bộ máy trong thời gian qua. Dù phải đối mặt với nhiều áp lực, doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động.

Nhìn về 6 tháng cuối năm 2025, 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự nhưng với hướng cẩn trọng và chọn lọc hơn. Các lĩnh vực được tập trung tuyển nhân sự bao gồm kinh doanh – bán hàng (54%), kỹ sư sản xuất (23%) và lao động phổ thông có tay nghề (20%). Ngược lại, nhu cầu tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp và các cấp bậc quản lý cao vẫn còn khá thấp.

Dữ liệu từ khảo sát cho thấy thị trường lao động chưa phục hồi đồng đều mà đang trong giai đoạn “lọc người”, ưu tiên nhóm có thể tạo giá trị thực tế trong ngắn hạn. Về phía người lao động, khảo sát cho thấy hơn 70% người tham gia từng trải qua các cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải như lo lắng tài chính, sốc hoặc mất tinh thần. Tuy nhiên, gần 30% nhìn nhận đây là cơ hội thay đổi hoặc cảm thấy được giải thoát.

Vieclam24h đưa ra lời khuyên cho doanh nghiệp và người lao động. Đối với doanh nghiệp, cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, minh bạch và thẳng thắn, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động, đầu tư vào đào tạo và phát triển kỹ năng, và ứng dụng công nghệ thông minh để tăng năng suất và giảm tải áp lực cho nhân sự ở lại.

Đối với người lao động, nên duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục, chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân, không để tâm lý bất an chi phối quyết định. Ngoài ra, người lao động nên tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và thị trường, điều chỉnh kỳ vọng tài chính thực tế và tận dụng tối đa các công cụ tìm việc tại https://vieclam24h.vn/.

Thị trường tuyển dụng trong quý III/2025 dự báo sẽ tiếp tục duy trì đà ổn định như hiện nay, với xu hướng các doanh nghiệp ngày càng ưu tiên tìm kiếm những ứng viên có chuyên môn tốt, am hiểu luật pháp và có khả năng linh hoạt trong vận hành. Tuy nhiên, một thách thức lớn đang nổi lên là sự lệch pha giữa cung và cầu lao động, tạo ra khó khăn cho cả doanh nghiệp và người lao động.

Một báo cáo gần đây về Thị trường lao động quý II/2025 của Vieclam24h chỉ ra rằng, hơn 72,7% người lao động bị sa thải đã chủ động tìm việc trở lại. Tuy nhiên, chỉ 24,7% trong số họ tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn. Đồng thời, 77,4% doanh nghiệp tham gia khảo sát đánh giá rằng việc tuyển dụng trong quý vừa qua khó khăn hơn so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt là trong việc tuyển dụng nhân viên chính thức và cấp trung.

Báo cáo cho biết người lao động hiện đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc tốt hơn, trong khi doanh nghiệp lại đang tập trung vào các biện pháp như tăng cường kênh tuyển dụng và truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng. Sự chênh lệch này đã khiến quá trình thu hút và giữ chân nhân tài trở nên nhiều thách thức hơn.

Bà Nguyễn Võ Minh Thư, Phó Trưởng Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TPHCM, cũng cho biết rằng nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông của các doanh nghiệp tại các khu chế xuất và công nghiệp vẫn rất lớn. Tuy nhiên, nhiều công ty đang gặp khó khăn trong việc tuyển thêm lao động do hàng loạt rào cản cả khách quan lẫn chủ quan.

Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và doanh nghiệp, các chuyên gia đề xuất rằng doanh nghiệp cần cân nhắc hệ lụy dài hạn trước quyết định cắt giảm, tái thiết niềm tin bằng lắng nghe và giao tiếp, cập nhật và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động. Đối với người lao động, việc duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, đầu tư phát triển kỹ năng liên tục và chủ động xây dựng thương hiệu cá nhân là điều cần thiết.

Ông Nguyễn Hoàng Thanh Chương, Giám đốc Dịch vụ Tuyển dụng, Adecco Việt Nam, nhận định rằng thị trường tuyển dụng sẽ duy trì đà ổn định, với sự ưu tiên của doanh nghiệp đối với ứng viên có chuyên môn tốt, am hiểu luật và linh hoạt trong vận hành. Các vị trí then chốt vẫn được chú trọng tuyển dụng, với yêu cầu cao hơn về các kỹ năng đáp ứng xu hướng tương lai, khả năng thích ứng và tính tuân thủ.

Đào tạo nhân sự là một trong những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp giữ chân nhân viên giỏi và tăng cường năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc đào tạo và thường cắt giảm đầu tiên khi công ty gặp khó khăn về tài chính.

Theo bà Thanh Nguyễn, Giám đốc điều hành và truyền cảm hứng hạnh phúc Anphabe, khi tình hình bất ổn, nhân sự giỏi thường là người rời đi đầu tiên. Ngoài vấn đề về tiền lương, cảm giác không được đáp ứng nhu cầu đào tạo cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng này. “Việc đào tạo vốn được xem như khoản đầu tư quan trọng để giữ chân nhân viên giỏi, nhưng lại bị doanh nghiệp cắt giảm đầu tiên khi công ty gặp bất ổn về tài chính”, bà Thanh cho biết.

Một nghiên cứu của Anphabe cho thấy, chỉ có 22% doanh nghiệp đã đầu tư vào các nền tảng đào tạo trực tuyến, và hơn 40% doanh nghiệp thừa nhận gặp khó trong việc thu hút nhân tài. Bà Thanh khẳng định, nếu không đủ năng lực tài chính cho nhân viên, doanh nghiệp cần đầu tư vào khâu đào tạo để giúp người lao động có cảm giác làm chủ năng lực, yên tâm hơn khi có thể làm việc ở bất cứ đâu nhờ năng lực mà họ có.

Thực tế, nhiều đơn vị thừa nhận dù đã đổ nhiều tiền, thời gian để đào tạo nhưng lại gặp khó trong việc đo lường hiệu quả. Nguyên nhân là bởi việc đào tạo theo kiểu truyền thống, áp dụng một khuôn mẫu cho toàn bộ nhân sự đã không còn phù hợp, thiếu tính linh hoạt và khiến doanh nghiệp tốn quá nhiều chi phí. Theo lý thuyết đường cong quên lãng, 86% nhân viên sẽ quên hết kiến thức và kỹ năng được đào tạo sau 30 ngày.

Để giải quyết vấn đề này, chuyên gia cho rằng doanh nghiệp cần ưu tiên chiến lược đào tạo phát triển, tuyển dụng và thưởng theo kỹ năng. Nghĩa là doanh nghiệp cần lập danh mục kỹ năng mà tổ chức cần và định vị năng lực từng nhân viên từ đào tạo truyền thống theo một khuôn mẫu cho tất cả sang học tập, cá nhân hóa theo nhu cầu.

Xu hướng đào tạo hiện nay là cá nhân hóa, vì nhân viên thường có điểm yếu năng lực và nhu cầu được đào tạo khác nhau. Khi đã gia tăng được trải nghiệm học tập cho nhân sự, doanh nghiệp sẽ gián tiếp giải quyết được bài toán thúc đẩy tinh thần tự học của họ. Từ đó, việc đào tạo không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn tối ưu hiệu quả.

Nghiên cứu của Anphabe cũng cho thấy, học tập giúp 84% nhân viên cảm nhận công việc có ý nghĩa hơn. Tuy nhiên, chỉ 26% người thật sự tham gia các khóa học mà doanh nghiệp tổ chức mỗi tuần. Do đó, doanh nghiệp phải thay đổi tư duy, xem đào tạo là khoản đầu tư, không phải là chi phí dễ dàng bị cắt giảm khi tài chính bất ổn.

Cuối cùng, chuyên gia nhấn mạnh rằng, việc lựa chọn phương pháp đào tạo đúng là rất quan trọng. Nếu doanh nghiệp không chọn đúng phương pháp đào tạo, nhân viên thường quên gần hết kiến thức và kỹ năng được đào tạo sau 30 ngày, dù có đầu tư nhiều tiền và thời gian. Do đó, doanh nghiệp cần xem xét và áp dụng các phương pháp đào tạo mới để nâng cao hiệu quả đào tạo và giữ chân nhân viên giỏi.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng hiện diện trong mọi lĩnh vực của đời sống, và thị trường lao động cũng không ngoại lệ. Đặc biệt, đối với những người mới tốt nghiệp, sự xuất hiện của AI đã mang đến cả cơ hội và thách thức. Khi AI tiếp tục phát triển và thay đổi cách thức làm việc, các công việc cấp đầu vào (Entry level) đang trải qua một quá trình chuyển đổi lớn.

Ông Fawad Bajwa, chuyên gia từ Công ty tư vấn nhân sự cấp cao Russell Reynolds Associates, cho rằng AI đang thay đổi căn bản cách thức thực hiện các công việc cấp đầu vào. Thay vì chỉ thực hiện các nhiệm vụ lặp lại và đơn điệu, người mới đi làm giờ đây được yêu cầu tập trung vào việc chọn lọc và đánh giá đầu ra do AI tạo ra. Điều này không chỉ giúp họ phát triển kỹ năng phân tích và tư duy phản biện mà còn cho phép họ tạo ra giá trị gia tăng trong công việc.

Lĩnh vực marketing là một ví dụ điển hình về sự thay đổi này. Nhân viên trẻ hiện nay sử dụng AI để soạn nháp các tài liệu quảng bá, từ đó cho phép họ tập trung vào các chiến lược sáng tạo và tương tác với khách hàng. Tương tự, trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, AI hỗ trợ chuẩn bị dữ liệu để con người có thể xử lý sâu hơn và đưa ra quyết định chiến lược.

Ông Zanele Munyikwa, chuyên gia kinh tế tại Revelio Labs, nhận định rằng AI đang thúc đẩy một ‘cuộc chuyển đổi nghề nghiệp’ ở nhóm công việc đầu vào. Các nhiệm vụ mà nhân sự trẻ đảm nhận đang chuyển dần sang những phần việc ít bị AI can thiệp hơn, đòi hỏi họ phải phát triển kỹ năng mới và thích nghi với môi trường làm việc thay đổi.

Tuy nhiên, AI chưa hoàn toàn xóa sổ nhóm công việc đầu vào. Tác động của nó đang khiến các doanh nghiệp phải cân nhắc lại cách tuyển dụng và đào tạo người trẻ. Nếu không còn các nhiệm vụ cơ bản để bắt đầu, người trẻ sẽ thiếu cơ hội học hỏi, tích lũy kinh nghiệm thực tế và hình thành sự tự tin nghề nghiệp cần thiết.

Một khảo sát của Russell Reynolds Associates chỉ ra rằng 54% lãnh đạo doanh nghiệp lo ngại việc phụ thuộc vào AI sẽ làm xói mòn tư duy phản biện của nhân sự trẻ. Khoảng 25% quan ngại AI có thể làm giảm chất lượng sản phẩm và quy trình nội bộ.

Về vấn đề công việc nào dễ bị thay thế, phân tích của Revelio Labs chỉ ra rằng những vị trí dễ bị AI thay thế nhất là các nghề mang tính kỹ thuật cao như kỹ sư dữ liệu, quản trị cơ sở dữ liệu, chuyên viên an ninh mạng, kiểm toán viên… Ngược lại, các công việc đòi hỏi sự tương tác trực tiếp như dịch vụ lưu trú, sản xuất thủ công hay chăm sóc khách hàng vẫn có nhu cầu cao và ít bị ảnh hưởng.

Để thích nghi với sự thay đổi này, các doanh nghiệp cần nghĩ đến những ‘đường băng’ mới để người trẻ có thể học nghề và phát triển. Các mô hình học việc, các khóa huấn luyện có hỗ trợ AI hoặc chương trình đào tạo tích hợp công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người trẻ tiếp cận thị trường lao động.

Người trẻ cũng cần chuẩn bị hành trang mới để bước vào thị trường lao động. Không chỉ là kiến thức chuyên môn, họ cần biết cách sử dụng công cụ AI, phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, và khả năng thích ứng nhanh với sự thay đổi.

AI không giành mất cơ hội nghề nghiệp của người trẻ, nhưng nó đang định nghĩa lại ‘cơ hội’ đó theo cách hoàn toàn khác. Người thành công trong thời đại này là người biết tận dụng công nghệ như một bàn đạp để học hỏi, thích nghi và phát triển bền vững. Với sự chuẩn bị và thích nghi phù hợp, người trẻ hoàn toàn có thể thành công và tạo ra giá trị trong thời đại trí tuệ nhân tạo.

Bằng cách hiểu rõ về những thay đổi mà AI mang lại, cả doanh nghiệp và người trẻ có thể cùng nhau xây dựng một tương lai lao động tích cực và bền vững. Hãy truy cập Revelio Labs và Russell Reynolds Associates để tìm hiểu thêm về các giải pháp và nghiên cứu mới nhất về AI và thị trường lao động.