Thầy giáo Nguyễn Quang Thuận ở xã Lộc Hà, Hà Tĩnh, đã chọn cho mình một hướng đi riêng khi gắn bó với nghề khảm sành, khảm sứ – một nghề đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ cao độ. Mặc dù nhiều nghề thủ công truyền thống đang dần mai một, thầy Thuận đã quyết định theo đuổi và phát triển nghề khảm sành, sứ, vốn từng thịnh vượng ở vùng đất Bình An, huyện Lộc Hà cũ.

Nghề khảm sành, khảm sứ từng là một phần quan trọng trong văn hóa truyền thống của địa phương. Tuy nhiên, sau nhiều năm, nó đã trở thành hoài niệm của những người cao tuổi. Nhận thấy giá trị văn hóa và nghệ thuật của nghề này, thầy Thuận đã bắt đầu mày mò và sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật từ mảnh sành, sứ vỡ cách đây hơn 10 năm.

Ban đầu, sự tò mò và yêu thích của thầy Thuận đối với nghề khảm sành, sứ bắt nguồn từ việc thấy những bức tường khảm ở đình làng, chùa miếu. Mỗi lần đi qua những chỗ người ta đổ bát đĩa, lọ hoa vỡ, thầy Thuận lại nhặt về để nghiên cứu và học hỏi. Không qua trường lớp đào tạo chuyên nghiệp về điêu khắc hay khảm sành, sứ, nhưng với nền tảng kiến thức hội họa sẵn có cùng tình yêu đặc biệt dành cho mỹ thuật dân gian, thầy Thuận đã tự học, tự mày mò từ những cuốn sách cũ, video trên mạng, từ lời kể của các cụ cao niên trong làng.

Quá trình tạo ra một bức tranh khảm không hề đơn giản. Từ khâu rửa sạch, phân loại, đến việc lên bố cục, lựa chọn màu, phối hình… đều đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và cả linh cảm nghệ thuật. Thời gian hoàn thành mỗi sản phẩm tùy thuộc vào kích thước và các họa tiết của khách hàng yêu cầu. Về kinh phí, cũng phụ thuộc vào kích thước các linh vật, dao động từ 5 đến 10 triệu đồng. Các sản phẩm khảm sành, khảm sứ chủ yếu được dùng ở các nhà thờ, các ngôi đền, mang kiến trúc cổ xưa.

Mỗi mảnh sành, sứ không đơn thuần là vật liệu. Khi ghép chúng thành hình ảnh như rồng, phượng hay các linh vật, thầy Thuận luôn cố gắng để chúng không chỉ hài hòa về màu sắc, hình khối mà còn gợi được cảm xúc, chiều sâu trong tâm thức người xem. Chủ đề mà thầy Thuận theo đuổi chủ yếu xoay quanh văn hóa truyền thống như linh vật, tranh phong cảnh… Đặc biệt, tạo hình rồng – biểu tượng quyền uy luôn là lựa chọn hàng đầu.

Việc lựa chọn những hình ảnh gắn với văn hóa truyền thống không chỉ thể hiện gu thẩm mỹ riêng mà còn gợi lại ký ức một thời nghề khảm từng hiện diện trong đời sống người dân địa phương. Với nỗ lực hồi sinh những nghề cổ truyền thống và gìn giữ giá trị văn hóa dân gian của thế hệ hôm nay, thầy Nguyễn Quang Thuận đã góp phần truyền cảm hứng về sự sáng tạo và bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc.

Thông qua các tác phẩm của mình, thầy Thuận hy vọng sẽ tiếp tục giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời truyền tải thông điệp về sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và sáng tạo trong nghệ thuật. Với những đóng góp của mình, thầy Nguyễn Quang Thuận đã và đang góp phần làm giàu thêm văn hóa Việt Nam, đồng thời tạo động lực cho thế hệ trẻ tiếp tục phát huy và sáng tạo những giá trị văn hóa dân gian.

Trong một không gian rộng lớn tại khu vực Thủ Đức, TP.HCM, Bùi Thịnh Đa đã tạo ra những tác phẩm nghệ thuật độc đáo – búp bê khớp cầu (ball jointed doll – BJD). Những sản phẩm này không chỉ là kết quả của sự khéo léo và kiên nhẫn, mà còn là hiện thân của một thế giới nội tâm đầy ám ảnh, tinh tế và tuyệt đẹp.

Ở tuổi 21, Bùi Thịnh Đa đã có 9 năm kinh nghiệm trong nghề làm búp bê khớp cầu, một loại hình nghệ thuật đòi hỏi sự kết hợp của kỹ năng tạo hình, hội họa, thiết kế và cảm xúc. Quá trình tạo ra một búp bê không hề đơn giản. Đa phải bắt đầu từ việc lên ý tưởng, tạo hình, hoàn thiện sản phẩm, và quan trọng nhất là truyền tải cảm xúc vào từng tác phẩm.

Mỗi búp bê đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, từ việc nhào đất, tạo khung xương, đắp đất, tạo khớp, nung, chà mịn, trang điểm… hoàn toàn thủ công. Bùi Thịnh Đa chia sẻ, việc tạo ra một búp bê không chỉ là một quá trình sản xuất, mà còn là một hành trình nghệ thuật, nơi mà người nghệ nhân có thể thể hiện sự sáng tạo và cảm xúc của mình.

Về việc tiếp cận thị trường và khách hàng, Bùi Thịnh Đa cho biết, anh bán sản phẩm của mình qua nhiều nền tảng như Instagram, TikTok, Gmail, Facebook và cả lập shop trên Etsy, trang bán đồ thủ công quốc tế. Mặc dù không có một đội ngũ hỗ trợ lớn, anh vẫn tự mình vận hành từ A đến Z, từ khâu truyền thông đến sản xuất.

Khách hàng của Bùi Thịnh Đa rất đặc thù, bao gồm những người sưu tầm BJD, người chơi búp bê nghệ thuật cao cấp, có khi là nghệ sĩ, nhà sưu tập hoặc đơn giản là những người cảm thụ được cảm xúc thật trong từng nhân vật. Anh cũng chia sẻ về khách hàng khiếm thị người Mỹ, người đã đặt mua một búp bê truyền thống và rất xúc động khi nhận được thư bằng chữ nổi gửi kèm.

Về giá cả, Bùi Thịnh Đa giải thích rằng mỗi búp bê đều là một tác phẩm nghệ thuật đòi hỏi nhiều công sức, tâm tư và tình cảm. Mức giá anh đưa ra là tương xứng với giá trị của búp bê, với dòng búp bê tả thực, giá trung bình ở mức hơn 15-150 triệu đồng tùy theo kích thước, chi tiết, yêu cầu cá nhân hóa và thời gian thực hiện.

Mặc dù công việc có thể gây áp lực, nhưng Bùi Thịnh Đa vẫn giữ kỷ luật khi sáng tạo và nghiêm túc trong công việc. Anh chia sẻ rằng điều khó nhất trong công việc này là giữ kỷ luật khi sáng tạo và phải nghiêm túc.

Bùi Thịnh Đa hy vọng rằng nghề làm búp bê khớp cầu tại Việt Nam sẽ phát triển trong thời gian tới. Anh đang không ngừng học hỏi và sáng tạo, và dự định tiếp tục quảng bá hình ảnh Việt Nam qua búp bê khớp cầu.