Ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo trong Bảo tồn Mộc bản Triều Nguyễn: Một Bước tiến Quan trọng trong Di sản Văn hóa

Trong thời gian qua, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn, một di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận. Việc này không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của mộc bản triều Nguyễn mà còn giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu di sản quý giá của dân tộc.

Mộc bản triều Nguyễn là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, với 33.976 tấm mộc bản được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV. Tuy nhiên, sau thời gian dài, nhiều mộc bản đã bị xuống cấp và hư hại do tác động của môi trường và điều kiện khách quan. Để giải quyết vấn đề này, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các chuyên gia và kỹ sư công nghệ để triển khai ứng dụng AI vào công tác số hóa và lưu trữ mộc bản.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn không chỉ là xu thế tất yếu mà còn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một. (Tìm hiểu thêm về công nghệ quét 3D)

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo tồn, AI còn hỗ trợ việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch. Điều này giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản. (Khám phá ứng dụng thực tế ảo)

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức, trong đó vấn đề dữ liệu là một trở ngại lớn. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc. (Tìm hiểu thêm về di sản văn hóa)

Trong thời đại mà công nghệ phát triển với tốc độ chóng mặt, việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy di sản văn hóa đã trở thành một định hướng quan trọng cho tương lai của Hà Nội. Khi mà Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII đang được xây dựng, ứng dụng công nghệ đã nổi lên như một giải pháp then chốt không chỉ giúp giữ gìn di sản cho thế hệ tương lai mà còn giúp đưa những giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Đối với người dân Hà Nội, di sản văn hóa không đơn thuần chỉ là những công trình kiến trúc cổ kính hay những hiện vật lịch sử; nó còn đại diện cho linh hồn và bản sắc không thể tách rời của thành phố ngàn năm văn hiến. Thành phố với bề dày lịch sử và văn hóa phong phú, từ những di tích như Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Khu di tích Hoàng thành Thăng Long https://vi.wikipedia.org/wiki/Ho%C3%A0ng_th%C3%A0nh_Th%C4%82ng_Long, đến những khu phố cổ, những ngôi đình, chùa cổ kính… Mỗi một di tích đều là minh chứng sống cho lịch sử và văn hóa của Hà Nội. Vì vậy, việc tìm ra các giải pháp để bảo tồn và quảng bá những di sản này là vô cùng quan trọng.

Ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phục dựng các giá trị di sản đang là một xu hướng được nhiều nước trên thế giới áp dụng. Một trong những ý tưởng được nhiều người quan tâm là xây dựng một bảo tàng số về lịch sử Thăng Long – Hà Nội, nơi mà mọi tư liệu và hiện vật lịch sử được số hóa và trình bày một cách sinh động. Điều này không chỉ giúp bảo tồn những thông tin và hiện vật quý giá mà còn giúp thu hút được nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên, đến tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của Hà Nội.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong trải nghiệm di tích đang trở thành một giải pháp đột phá. Công nghệ này cho phép du khách và người dân có thể ‘du hành thời gian’ về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật, cùng với đó là những câu chuyện lịch sử được kể một cách chân thực và sinh động. Điều này không chỉ giúp tăng cường trải nghiệm của du khách mà còn giúp bảo tồn di sản văn hóa một cách hiệu quả.

Ngoài ra, việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một sáng kiến thiết thực. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Điều này không chỉ giúp du khách quốc tế có thể tiếp cận thông tin về di sản văn hóa của Hà Nội một cách dễ dàng mà còn giúp người dân địa phương hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa của quê hương mình.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng một cách thông minh và có chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được ‘làm sống lại’ trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Đây là cách biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa. Qua đó, Hà Nội không chỉ là một thành phố có bề dày lịch sử và văn hóa phong phú mà còn là một điểm đến hấp dẫn cho du khách từ khắp nơi trên thế giới.

Đã hơn một thế kỷ trôi qua kể từ khi con tàu nổi tiếng Titanic bị chìm trong chuyến hải trình đầu tiên vào năm 1912, nhưng truyền thuyết về con tàu này vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến văn hóa đại chúng và thậm chí còn thu hút những chuyến thám hiểm đầy rủi ro để tìm kiếm nó. Sự kiện chìm tàu Titanic đã trở thành một phần không thể thiếu trong lịch sử hàng hải thế giới, một thảm họa kinh hoàng đã cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người.

Con tàu Titanic, với kích thước và độ sang trọng của nó, đã được coi là biểu tượng của sự hiện đại và tiến bộ vào đầu thế kỷ 20. Tuy nhiên, sự kiêu hãnh và tự tin đó đã nhanh chóng biến thành bi kịch khi con tàu va phải một tảng băng và chìm xuống đáy đại dương vào ngày 14 tháng 4 năm 1912. Sự kiện này đã gây sốc cho toàn thế giới và để lại hậu quả đau đớn cho gia đình của những người thiệt mạng.

Sự kiện chìm tàu Titanic đã được ghi nhớ và tái hiện qua nhiều tác phẩm nghệ thuật, phim ảnh và sách. Bộ phim “Titanic” của đạo diễn James Cameron, phát hành vào năm 1997, đã trở thành một trong những bộ phim thành công nhất mọi thời đại, với doanh thu hàng tỷ đô la trên toàn thế giới. Ngoài ra, nhiều cuốn sách, tài liệu và triển lãm đã được tạo ra để tưởng nhớ và tìm hiểu thêm về con tàu này.

Tuy nhiên, sự mê hoặc của con tàu Titanic không chỉ dừng lại ở đó. Nhiều người đã thực hiện những cuộc thám hiểm và nghiên cứu nhằm tìm hiểu thêm về lịch sử và bí mật của con tàu. Việc tìm kiếm và khám phá xác tàu Titanic đã trở thành một chủ đề hấp dẫn đối với nhiều nhà thám hiểm và khoa học. Năm 1985, một đội thám hiểm dẫn đầu bởi Robert Ballard đã phát hiện ra xác tàu Titanic ở độ sâu khoảng 3.800 mét dưới đáy Đại Tây Dương. Kể từ đó, nhiều chuyến thám hiểm khác đã được tổ chức để khám phá và nghiên cứu xác tàu.

Những cuộc thám hiểm này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử của con tàu Titanic mà còn cung cấp thông tin quý giá về công nghệ, thiết kế và hoạt động của con tàu. Ngoài ra, chúng cũng giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc bảo tồn và tôn trọng di sản văn hóa và lịch sử.

Ngày nay, con tàu Titanic vẫn tiếp tục là một biểu tượng của sự tiến bộ và đổi mới, nhưng cũng là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của sự khiêm nhường và cẩn trọng. Sự kiện chìm tàu Titanic đã để lại một dấu ấn sâu sắc trong lịch sử và văn hóa, và sẽ tiếp tục được nhớ đến như một trong những sự kiện bi thảm nhất của thế kỷ 20.

Ngành Du lịch Việt Nam đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể nhờ vào việc tích hợp công nghệ hiện đại vào các dịch vụ và sản phẩm du lịch. Mục tiêu chính của sự đổi mới này là mang lại cho du khách những trải nghiệm thuận tiện, chất lượng và hấp dẫn hơn.

Một trong những điểm nổi bật trong quá trình chuyển đổi này là việc loại bỏ dần các thủ tục giấy tờ truyền thống. Giờ đây, du khách có thể dễ dàng thực hiện việc đặt vé, thanh toán và nhận thông tin điểm đến thông qua các ứng dụng trực tuyến và mã QR. Ví dụ, tại các địa điểm như Bảo tàng Quảng Ninh và Đại nội Huế, du khách có thể mua vé và thanh toán trực tuyến, sau đó sử dụng mã QR để vào tham quan. 심지어, một số ứng dụng du lịch uy tín còn cho phép du khách đặt combo vé thăm thú nhiều địa điểm gần nhau với giá cả ưu đãi.

Nhằm tiếp tục nâng cấp trải nghiệm cho du khách, Việt Nam đang tích cực áp dụng công nghệ mới vào ngành Du lịch. Mới đây, tại nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, giải pháp ứng dụng định danh, xác thực điện tử và nhận diện sinh trắc học đã được triển khai khi làm thủ tục lên máy bay. Thay vì cầm theo nhiều giấy tờ, du khách chỉ cần xác thực điện tử và nhận diện sinh trắc học VNeID để nhanh chóng hoàn thiện thủ tục.

Đại diện Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an TP HCM cho biết dự kiến sẽ có nhiều điểm ứng dụng công nghệ số tại các sân bay trên toàn quốc. Mục tiêu đến cuối năm 2025 là tỉ lệ người dân ứng dụng công nghệ sinh trắc học làm thủ tục bay đạt tối thiểu 70% số hành khách bay nội địa qua cửa tự động.

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ đặt vé và ‘check-in’, công nghệ còn trở thành một phần quan trọng của trải nghiệm du lịch. Các trò chơi giải trí sử dụng VR360, 3D, 4D, Mapping,… đang được áp dụng tại nhiều điểm đến như Nha Trang, Phú Quốc, Đà Nẵng, Hà Nội,… Công nghệ thực tế ảo đang giúp du khách trải nghiệm những cảm giác mới mẻ và độc đáo.

Tại Vĩnh Phúc, một công viên trò chơi đã ứng dụng công nghệ VR360 với hơn 1.000 tựa game hấp dẫn. Người chơi có thể trải nghiệm các mức độ khác nhau và tham gia vào các hoạt động giải trí đa dạng.

Không chỉ thực tế ảo, trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đang được nghiên cứu để ứng dụng vào ngành Du lịch. Nhiều tỉnh, địa phương và công ty du lịch đang tìm cách tạo ra các sản phẩm du lịch mới lạ và hấp dẫn bằng cách sử dụng AI.

Tóm lại, việc áp dụng công nghệ hiện đại vào ngành Du lịch Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội để phát triển và nâng cao trải nghiệm du khách. Với những bước tiến mới, ngành Du lịch Việt Nam có thể đạt được những thành tựu quan trọng trong thời gian tới.