Sơn La, một tỉnh vùng cao hiểm trở của Việt Nam, đang đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo trẻ em được tiêm chủng đầy đủ. Không chỉ khoảng cách địa lý là rào cản, mà còn có những e ngại và hiểu lầm tồn tại từ lâu trong cộng đồng. Dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ được triển khai từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2025, do CDC Sơn La phối hợp cùng PATH và Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương thực hiện, đã mở ra một hướng đi mới trong việc tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn.

Dự án này đã trao quyền và kết nối các lực lượng xã hội, tạo nên những thay đổi đáng kinh ngạc từ chính những con người gần gũi nhất với cộng đồng. Tại xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La, nơi đa số dân cư là người dân tộc Mông, nhiều phụ nữ vẫn chưa đưa con đi tiêm đầy đủ vì thiếu thông tin. Chị Lèo Thị Đẹm, Chi hội trưởng Phụ nữ xã, đã nhận ra rằng một buổi nói chuyện riêng về y tế khó thu hút các chị em đang bận rộn việc nương rẫy, con nhỏ. Từ đó, chị đã mạnh dạn thay đổi, lồng ghép khoảng 30 phút nói chuyện tiêm chủng vào các buổi sinh hoạt định kỳ.

Chị không chỉ nói về lợi ích của vắc xin mà còn chia sẻ về tình hình dịch bệnh thực tế như uốn ván sơ sinh vẫn còn xuất hiện tại địa phương. Để tăng sức hút, chị phối hợp với cán bộ y tế tổ chức đo huyết áp, phát thuốc tẩy giun. Kết quả, chỉ trong tháng đầu tiên tham gia truyền thông, chị đã tổ chức 7 buổi truyền thông (5 nhóm, 2 cá nhân), góp phần tăng tỷ lệ khám thai, tiêm uốn ván và nâng tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã.

Đến tháng 6/2025, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã Ngọc Chiến đạt 48,6% – gấp 4 lần so với 10,9% cùng kỳ năm 2024. Không chỉ tại xã Ngọc Chiến, nhiều Chi hội Phụ nữ ở các xã khác cũng đã tham gia rất tích cực đưa truyền thông tiêm chủng vào hoạt động thường xuyên, cho thấy đây thực sự là một nhiệm vụ phù hợp với vai trò và thế mạnh sẵn có của họ.

Còn tại xã Phiêng Cằm, một xã khu vực III của huyện Mai Sơn (cũ), trước thời điểm sáp nhập với xã Chiềng Nơi thành xã Phiêng Cằm (mới) hiện nay, đây là nơi cư trú của khoảng 1.506 hộ, trên 8.000 nhân khẩu thuộc 5 thành phần dân tộc (Mông, Khơ Mú, Thái, Dao, Kinh). Nằm cách Trung tâm Y tế khu vực gần 86km, bản Phiêng Phụ là nơi sinh sống của 11 hộ đồng bào người Thái và hơn 100 hộ người Mông. Người dân nơi đây phần lớn không thạo tiếng phổ thông, khiến việc tiếp cận thông tin y tế gặp nhiều khó khăn.

Tỷ lệ trẻ em được tiêm đầy đủ luôn ở mức thấp dưới 50%. Đây là điều trăn trở nhiều năm của ông Vàng A Nếnh – Trưởng bản Phiêng Phụ. Trước đây, ông nghĩ tiêm chủng là trách nhiệm của cán bộ y tế. Nhưng sau khi được tập huấn về kỹ năng truyền thông và phối hợp liên ngành trong tiêm chủng, ông nhận ra vai trò quan trọng của mình trong cộng đồng.

Ban đầu, ông phối hợp cùng nhân viên y tế và đoàn thể tổ chức họp bản để truyền thông, nhưng những hộ gia đình còn e ngại nhất lại không tham gia. Ông chuyển hướng sử dụng loa bản để phát thông điệp đơn giản bằng tiếng Mông (do dự án cung cấp), rồi tự mình đến từng nhà để lắng nghe, giải thích về lợi ích và độ an toàn của vắc xin. Có nhà ông phải đến ba lần mới thuyết phục được.

Nhờ kiên trì, cả 8 hộ ban đầu do dự đã đồng ý tiêm đầy đủ cho con. Hiện vẫn còn 15–16 hộ trong bản cần nhắc nhiều lần mới đưa con đi tiêm. Ông Nếnh dự định tiếp tục phối hợp Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên để lồng ghép tiêm chủng vào sinh hoạt cộng đồng, giúp duy trì và nâng cao nhận thức chung của bà con trong bản.

Đồng thời, ông cũng sẵn sàng đến từng nhà vận động nếu cần – quyết tâm không để trẻ nào không được tiếp cận với tiêm chủng. Thành công của dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ không phải là những câu chuyện đơn lẻ, mà là kết quả của một mô hình phối hợp chặt chẽ, trong đó Trạm Y tế xã giữ vai trò điều phối, hỗ trợ kỹ thuật, ‘cầm tay chỉ việc’ để các lực lượng xã hội tự tin truyền thông đúng và hiệu quả.

Trưởng bản, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên là những ‘cánh tay nối dài’ không thể thiếu. Họ có uy tín và sự thấu hiểu địa phương, giúp thông điệp y tế trở nên gần gũi và thuyết phục hơn. Cách làm hiệu quả nhất là ‘đến đúng nơi, đúng lúc, gặp đúng người, nói đúng điều người dân cần’.

Việc lồng ghép vào các hoạt động sẵn có, sử dụng tiếng dân tộc và liên hệ với tình hình dịch bệnh thực tế đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội. Những kinh nghiệm quý báu từ Sơn La chính là tài liệu tham khảo sống động cho các địa phương, đặc biệt là các đơn vị y tế và đoàn thể sau sáp nhập, để cùng nhau chung tay tạo nên sự thay đổi bền vững trong công tác tiêm chủng.

Nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập, Hiệp hội Du lịch tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức một chuỗi hoạt động ý nghĩa tại xã Pù Luông, một vùng đất còn nhiều khó khăn nhưng giàu truyền thống đấu tranh cách mạng. Sự kiện này không chỉ đánh dấu một chặng đường phát triển của Hiệp hội mà còn thể hiện cam kết của ngành du lịch Thanh Hóa với trách nhiệm xã hội và cộng đồng.

Tham dự chương trình có ông Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề Xã hội của Quốc hội, ông Lê Xuân Thảo, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Thanh Hóa, bà Bùi Thị Hoa, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND Xã Pù Luông, cùng các trưởng ban ngành đoàn thể, đại diện các doanh nghiệp thành viên hiệp hội, nhà tài trợ và đông đảo bà con nhân dân, các gia đình chính sách.

Tại Pù Luông, Hiệp hội Du lịch Thanh Hóa đã thể hiện sâu sắc đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’ qua những phần quà thiết thực. 15 suất quà, mỗi suất trị giá 1 triệu đồng, đã được trao tận tay các thương binh và gia đình liệt sĩ đang sinh sống tại địa phương. Hành động này là lời tri ân sâu sắc, ghi nhớ công lao to lớn của những thế hệ cha anh đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Đặc biệt, trong khuôn khổ chương trình, Hiệp hội đã phối hợp cùng chính quyền địa phương tổ chức lễ khánh thành nhà tình nghĩa và trao tặng 160 triệu đồng hỗ trợ cho 2 hộ gia đình nghèo tại xã Pù Luông. Số tiền này sẽ giúp bà con xây dựng những mái ấm mới, ổn định cuộc sống và từng bước vươn lên thoát nghèo.

Phát biểu tại sự kiện, ông Lê Xuân Thảo, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Thanh Hóa, chia sẻ: ‘Kỷ niệm 20 năm thành lập là dịp để Hiệp hội nhìn lại chặng đường phát triển, đồng thời lan tỏa tinh thần đoàn kết, trách nhiệm xã hội của cộng đồng doanh nghiệp du lịch. Những đóng góp nhỏ hôm nay là lời tri ân chân thành tới những người có công với đất nước và là sự sẻ chia thiết thực với đồng bào vùng cao.’

Những hoạt động tri ân và sẻ chia tại Pù Luông không chỉ thể hiện tấm lòng nhân ái của ngành du lịch Thanh Hóa đối với cộng đồng mà còn góp phần lan tỏa giá trị nhân văn sâu sắc. Đây là minh chứng rõ nét cho thấy sự gắn kết giữa phát triển du lịch và trách nhiệm xã hội, đúng với tinh thần ‘Du lịch không chỉ là kinh tế, mà còn là văn hóa và nhân văn’.