Tác động tích cực của việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nền kinh tế và xã hội
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt là một chính sách quan trọng giúp điều tiết tiêu dùng, giảm thiểu các chi phí y tế và môi trường, đồng thời hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và đảm bảo phát triển bền vững.
Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt giúp các hộ gia đình phân bổ tiêu dùng hiệu quả hơn
Giảm thiểu gánh nặng chi phí y tế và môi trường
Hàng năm, việc tiêu dùng các sản phẩm có hại cho sức khỏe và môi trường gây ra những tổn thất lớn về chi phí y tế và môi trường. Theo báo cáo của Hội Khoa học kinh tế y tế, việc tiêu dùng thuốc lá và các sản phẩm có hại khác đang gây ra tổn thất lớn về chi phí y tế lên tới 108.000 tỷ đồng và môi trường lên tới 99.000 tỷ đồng cho Việt Nam, tổng cộng tương đương hơn 2% GDP.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ giúp giảm tỷ lệ tiêu dùng các sản phẩm có hại, từ đó cắt giảm gánh nặng chi phí y tế và môi trường, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế thông qua tăng tổng cầu nội địa.
Đáp ứng nhu cầu chi cho các chương trình phát triển bền vững
Theo tính toán của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, việc tăng thuế với sản phẩm thuốc lá giúp đảm bảo chi trả cho các chương trình phục vụ mục tiêu phát triển bền vững mới. Nguồn thu có thể hỗ trợ chi trợ cấp giáo dục hoặc trợ cấp y tế cho hộ nghèo.
Cải thiện tình trạng đói nghèo và bất bình đẳng
Việc tiêu dùng thuốc lá, đồ uống có cồn và nước giải khát có đường làm ảnh hưởng tiêu cực tới tình trạng đói nghèo và tới các khoản chi có ích cho phát triển kinh tế hộ gia đình. Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt giúp các hộ gia đình điều tiết tiêu dùng, giảm thiểu tác động tiêu cực tới kinh tế hộ.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phát triển, việc tiêu dùng thuốc lá làm lấn át chi tiêu cho giáo dục, nhất là ở các hộ có thu nhập thấp, vừa ảnh hưởng tới tình trạng đói nghèo hiện tại lẫn khả năng phát triển kinh tế cũng như sức mua trong tương lai của các hộ gia đình.
Công cụ giúp nền kinh tế phát triển lành mạnh hơn
Chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt có thể trở thành một công cụ quan trọng góp phần đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội. Việc nâng cao sức khỏe cũng là một yếu tố then chốt giúp lực lượng lao động bảo đảm thể lực, trí lực, năng suất cao.
Ông Đào Thế Sơn, chuyên gia kinh tế của Tổ chức Y tế cộng đồng toàn cầu, cho rằng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt không phải là rào cản cho tăng trưởng, mà là một công cụ giúp nền kinh tế phát triển theo hướng lành mạnh hơn, hiệu quả hơn và bền vững hơn.
Giá thuốc lá ở Việt Nam còn quá thấp
Hiện nay, Việt Nam đang áp dụng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá theo tỷ lệ 75% trên giá xuất xưởng. Tuy nhiên, tỷ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ còn thấp so với trung bình của các quốc gia có thu nhập trung bình và các nước ASEAN.
Theo khuyến nghị của WHO, mức thuế đánh vào thuốc lá cần đạt tỷ trọng 70-75% trên giá bán lẻ. Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá sẽ giúp giảm thiểu tình trạng sử dụng thuốc lá, đặc biệt là trong kalangan trẻ em và người có thu nhập thấp.