Tạo cơ chế đột phá cho đầu tư hạ tầng giao thông đường bộ

Tổng nhu cầu vốn đầu tư đến năm 2030 khoảng 900.000 tỷ đồng

Theo ông Nguyễn Xuân Cường, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam (ĐBSCL), quy hoạch mạng lưới đường bộ giai đoạn 2021 – 2030, có xét đến năm 2050, định hướng đến năm 2050 xác định mạng lưới đường bộ có chiều dài 29.795km. Quốc lộ, 9.014km đường cao tốc, trong đó đến năm 2030 có 5.000km đường cao tốc. Tổng nhu cầu vốn đầu tư mạng lưới đường bộ đến năm 2030 khoảng 900.000 tỷ đồng. Nguồn vốn này được huy động từ vốn ngân sách Nhà nước, vốn ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Vì vậy, việc kêu gọi các nguồn vốn khác để đầu tư hạ tầng giao thông là hết sức cần thiết và cần có cơ chế, giải pháp đột phá. Trong đó, Cục NEVN đề xuất xem xét một số chính sách, giải pháp nhằm tạo sức hấp dẫn cho các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Cụ thể, nâng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu để thu hút nhà đầu tư khoảng 15 – 18% tùy vùng, miền; hay bị quy định bằng 1,3 – 1,5 lần lãi suất tiền gửi ngân hàng (mức sinh lời hiện nay khoảng 11 – 14% là chưa thực sự hấp dẫn); điều chỉnh giá, phí sử dụng đường bộ phù hợp với quy định của pháp luật, của hợp đồng và tình hình phát triển kinh tế – xã hội.

Hạ tầng đường xá hoàn thiện góp phần phát triển kinh tế.

Các địa phương có tốc độ tăng trưởng và phát triển kinh tế được hưởng lợi từ các dự án đầu tư xây dựng đường bộ theo hình thức PPP có chính sách bố trí hoặc hỗ trợ một phần từ nguồn thu ngân sách nhà nước cho các dự án PPP để rút ngắn thời gian thu hồi vốn của các dự án. Trong giai đoạn đầu tư xây dựng, trường hợp chủ đầu tư có giải pháp công nghệ mới, vật liệu mới làm giảm chi phí, mang lại hiệu quả cho công trình, để chủ đầu tư có lợi sau khi thực hiện. nghĩa vụ thuế theo quy định (được hưởng phần chênh lệch giữa giá trị duyệt và thực tế thực hiện do áp dụng công nghệ, vật liệu mới không phụ thuộc vào quyết toán).

Cơ quan quản lý nhà nước cho phép thu phí trên các tuyến đường cao tốc do Nhà nước đầu tư, làm cơ sở để các nhà đầu tư tham gia nhượng quyền thu phí; cho phép tiếp tục thu phí các dự án BOT trên đường cao tốc đã hoàn vốn, tạo nguồn thu để tiếp tục đầu tư hạ tầng đường bộ.

Huy động rộng rãi mọi nguồn vốn trong xã hội

Cũng theo ông Nguyễn Xuân Cường, để các nhà đầu tư trong và ngoài nước có thể huy động rộng rãi mọi nguồn vốn trong xã hội khi triển khai dự án, Cục Giao thông vận tải Việt Nam đề nghị Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đề xuất Chính quyền. cho phép các tổ chức tín dụng được cho vay ngoài khuôn khổ quy định của Ngân hàng Nhà nước đối với các dự án trọng điểm quốc gia do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Đồng thời, đề xuất Chính phủ cho phép nhà đầu tư được huy động vốn từ các quỹ để đa dạng hóa nguồn vốn; huy động vốn góp của các nhà đầu tư khác trong giai đoạn xây dựng; nhà đầu tư phát hành trái phiếu để huy động vốn trong xã hội; huy động vốn của nhà đầu tư nước ngoài và khuyến khích nhà đầu tư huy động vốn trên thị trường chứng khoán; tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tiếp cận với các tổ chức tín dụng nước ngoài để vay vốn với lãi suất ưu đãi để đầu tư hạ tầng giao thông theo hình thức PPP.

Để nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư phát huy hiệu quả, giữ vai trò chủ đạo, định hướng đầu tư cho mạng lưới đường bộ, Cục Giao thông vận tải đề nghị xem xét các giải pháp như ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước để đầu tư tập trung. đối với các công trình trọng điểm quốc gia; ưu tiên sử dụng giá trị gia tăng từ quỹ đất để tái đầu tư hạ tầng giao thông. Ngoài ra, vốn ngân sách nhà nước tham gia trên 50% tổng mức đầu tư dự án PPP tại địa bàn khó khăn để phương án tài chính của dự án khả thi kêu gọi đầu tư vào địa bàn trung tâm. du, miền núi. Đối với các dự án PPP lớn, khó khăn, Bộ GTVT sẽ xem xét tách thành dự án thành phần hoặc tiểu dự án, Nhà nước góp 50% vốn đối với dự án thành phần hoặc tiểu dự án thực hiện theo hình thức PPP. , Nhà nước đầu tư 100% vốn đối với các dự án thành phần hoặc tiểu dự án hoặc các hạng mục không khả thi như hệ thống đường gom, công trình cầu, công trình phụ trợ…

Ngoài ra, để quy hoạch được triển khai đồng bộ cũng cần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, quy định rõ trách nhiệm của địa phương đối với công tác quản lý, đầu tư, phát triển hạ tầng đường bộ. Theo đó, Nhà nước giao cho địa phương là cơ quan chủ quản đầu tư các tuyến đường bộ quan trọng, đặc biệt là đường cao tốc để địa phương tổ chức thực hiện đầu tư, khơi dậy tính chủ động từ việc thực hiện đền bù. Đền bù giải tỏa, kiểm soát nguồn vật tư.

Nhà nước cũng quy định tỷ lệ ngân sách địa phương tham gia đầu tư đường cao tốc đoạn địa phương theo tỷ lệ nhất định (các tỉnh tự có ngân sách theo tỷ lệ 50/50, các tỉnh còn lại thực hiện theo tỷ lệ 50/50). nhất định) để tạo sự chủ động, quyết liệt, đồng hành trong quá trình thực hiện, tránh tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào trung ương tổ chức, thực hiện; tăng cường giao địa phương là cấp có thẩm quyền đầu tư dự án theo phương thức PPP, tạo đột phá trong đầu tư đường cao tốc, ưu tiên địa phương bố trí ngân sách địa phương tham gia đầu tư để phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương khi tuyến đường hình thành ; Chính phủ hỗ trợ ngân sách trung ương tùy theo tình hình cụ thể của địa phương.